Binnenkijken in een nulenergiewoning achter een atypische gevel: “Meer dan zomaar een lelijk huis”

Met het boek ‘More Ugly Belgian Houses’ viert Hannes Coudenys het tienjarig bestaan van zijn razend populaire blog Ugly Belgian Houses. Lelijke huizen fotograferen, een quote bedenken en reacties ontvangen: er werd over architectuur gesproken. Wij houden halt bij het schip, de woning van Pieter Verstraete uit Merelbeke.

(Tekst: Kelly Cuypers / Beelden: Pieter Verstraete)

 ‘‘Hallo, ik ben Hannes, wist u dat uw huis op de website van lelijke Belgische huizen staat?” Ook deze zin kreeg Pieter te horen toen ze opnames kwamen maken voor Iedereen Beroemd (Eén). Door de atypische architectuur wist de woning al menig architectuurblad te halen. Maar, zo blijkt, achter dit surrealistische ontwerp, schuilt wel degelijk een verhaal.

CO₂-neutraal

“Ons doel was een energiezuinige, ecologische woning”, steekt Pieter van wal. “Een open plan, veel daglicht en maximaal contact met de tuin. Van meet af aan lag de klemtoon dus op de bouwschil en de inplanting op het perceel. Het resultaat is een gecertificeerde CO₂-neutrale nulenergiewoning én passiefwoning. Binnen de toenmalige EPB-software konden sommige toepassingen nog niet meegerekend worden, zoals douchewarmterecuperatie.”

Een passiefwoning voldoet vandaag aan deze drie criteria. Pieter legt uit: “De maximale energievraag voor verwarming en koeling mag 15 kWh/m² per jaar bedragen. De luchtdichtheid is beperkt tot maximaal 0,6 en de binnentemperatuur mag maximaal 5% van de tijd door het jaar hoger oplopen dan 25 °C. Omwille van deze criteria vergt het extra investeringen in isolatie en luchtdichtheid, extra aandacht voor het oververhittingsrisico en een doelbewuste oriëntatie en oppervlakte van ramen.”

Toekomstbestendig

Of een passiefwoning vandaag financieel haalbaar is, weet Pieter niet. “In die tijd waren er gelukkig diverse subsidies en belastingverminderingen voor energiebesparende maatregelen. Zo hebben we geïnvesteerd in een warmtepomp, balansventilatie met warmterecuperatie en zomerbypass, een zonneboiler, zonnepanelen en douchewarmterecuperatie. We hebben amper 20 m² vloerverwarming in de leefruimte en verder alleen een handdoekradiator in de badkamer”, licht Pieter toe.

“We wisten toen ook de kosten te drukken door heel veel werken zelf voor onze rekening te nemen. Bouwheren die vandaag voor de keuze staan, kunnen zeker overwegen om met hun nieuwbouw beter te scoren dan de BEN-norm met E-peil 30. We brengen heel veel tijd binnen door, dus kan je maar beter het binnenklimaat toekomstbestendig maken.”

Geen gesloten gevelfront

Ondanks ze wel wat in de oriëntatie zagen, bleek het tegelijk toch een beperking op te leveren. “Het perceel is breed vooraan en smal achteraan, en de straatzijde is zuidelijk georiënteerd. Standaard zou je hier dus een relatief gesloten gevelfront krijgen. Maar door de woning helemaal naar achter te schuiven en niet dieper te maken dan nodig (5,4 meter binnenruimte) werd hier een echte voortuin én achtertuin gecreëerd waarbij alsnog maximaal gebruik kon worden gemaakt van passieve zonnewinsten. Het open plan, ook verticaal, zorgt voor een continu contact met buiten en een heel ruimtelijk gevoel.”

De perceelsvorm was de aanleiding om de woning in een schuine L-vorm te ontwerpen. Het doel was om oververhitting tegen te gaan, én het gebruik van airco te vermijden. Enerzijds plaatsten we een zonneluifel aan de grote glaspartij, anderzijds plaatsen we de smalle voorgevel schuin. Net die schuine gevel zorgt voor een atypische vorm. De bouwmethode – een geprefabriceerde houtstructuur – maakte dit ook technisch mogelijk. Bouwprogramma, concept, oriëntatie, de uiteindelijke verschijningsvorm en het materiaalgebruik zijn aan elkaar gekoppeld.”

Woonfiche

– Locatie: Merelbeke
– Architect: Pieter Verstraete  (sinds 2019 voltijds politiek actief)
– Type woning: halfopen eengezinswoning
– E-peil/K-peil: E12 / K16
– Bouw en/of renovatiejaar(periode): 2011
– Budget: 275.000 euro, excl. btw
– Woonoppervlakte: 200 m²
– Gezinssituatie: gezin met 2 kinderen

WIN het boek ‘More Ugly Belgian Houses’

‘More Ugly Belgian Houses’ telt 30 nieuwe pareltjes, aangevuld met Hannes’ rake commentaar. Het boek is tegelijkertijd kritiek op de chaos die België is, maar ook een ode aan het architecturale landschap waarin zowat alles mogelijk is. Het boek verscheen bij Borgerhoff & Lam- berigts en kost 22,99 euro. Info: www.borgerhoff-lamberigts.be.

De Zondag mag 10 exemplaren van dit boek wegschenken. Wil je kans maken, surf dan naar www.dezondag.be/win voor donderdag 7 oktober 23.59 uur en vul de wedstrijdvraag in. Veel succes!