Voormalig premier Elio Di Rupo (PS) schiet met scherp op zijn opvolger Charles Michel: “Dit is een regering van amateurs”

Ze zijn zeldzaam, de premiers die na hun verblijf in de Wetstraat 16 weer in het parlement gaan zetelen. Elio Di Rupo, eerste minister van december 2011 tot oktober 2014, is één ervan. Het heeft weliswaar even geduurd vooraleer hij de voorzichtige staatsman in hem afschudde, maar vandaag houdt hij geen blad meer voor de mond. Keihard is de PS-voorzitter voor de regering van zijn opvolger Charles Michel (MR).

Heel bewust heeft Di Rupo zich de eerste maanden wat ingehouden. Maar die switch was naar eigen zeggen niet moeilijk. “Eens de sleutel afgegeven, was de Zestien een afgesloten hoofdstuk. Zonder enige vorm van tristesse. Ik moet wel toegeven dat wij als partij een aanpassingsperiode nodig gehad hebben. We zitten in Brussel en Wallonië in de regering, en federaal in de oppositie. Maar intussen kent iedereen zijn rol zeer goed.”

U bent er 65, u zou ook van uw verdiend pensioen kunnen genieten in het zonnige Italië?

(lacht) Ik heb nog altijd zin om dit te doen. De verontwaardiging is intact, net als de wil om oplossingen te zoeken. Politiek is mijn roeping, als ik dat zo mag noemen. En ik heb het geluk in uitstekende gezondheid te verkeren. Dus werk ik verder. Dat past trouwens in de filosofie van mijn partij. Je moet mensen de kans geven om op 65 met pensioen te laten gaan, maar wie verder wil werken, moet dat ook kunnen.

Vanuit CD&V wordt al eens beweerd dat deze regering een voortzetting is van uw regering. Klopt dat?

Dat ze dat de eerste maanden of misschien zelfs het eerste jaar zeggen, kan je nog begrijpen. Maar na twee jaar kan je dat onmogelijk beweren. De regering-Michel, dat is geen serieuze regering, dat is een chaotische regering van amateurs. Waarom zeg ik dat? Toen ik premier was, discussieerden we dagenlang over pakweg één miljoen. Heel minutieus, met technische fiches in de hand. Deze regering beslist op één nacht om hier een miljard te besparen, daar een miljard. Ik vind dat persoonlijk ondenkbaar. Je kan dat moeilijk serieus nemen, dat is amateuristisch! Wie mij kent, weet nochtans dat ik van nature een gematigd man ben, maar ik meen dit: ik heb nog nooit zo’n slechte regering gezien. Bij aanvang zeiden de partijen, en vooral de Vlaamse: zonder de PS zal je eens wat zien, we gaan het allemaal oplossen. En wat stel je vast? Dat het budgettair tekort groter is dan in mijn laatste jaar.

“Ik heb nog nooit zo’n slechte regering gezien.”

Dat moet u stiekem leuk vinden?

(kordaat) Neen, helemaal niet. Ik vind dat triestig, want ik hou van dit land. De regering neemt verschrikkelijke maatregelen. De besparingen in de sociale zekerheid, de indexsprong, de lastenverhogingen, dat raakt de mensen heel erg. Onze gezondheidszorg behoort tot de beste ter wereld. Wat zie je vandaag? Dat apothekers revolteren, dat ziekenhuizen ongerust zijn, dat dokters overwegen naar het buitenland te gaan. Dat is catastrofaal voor ons land. Wat is het positief project van deze regering?

Jobcreatie, en daar lijkt ze in te slagen.

Is dat zo? (haalt grafiek boven) Kijk hier, de voorspellingen van het Planbureau. De grote meerderheid van de nieuwe jobs werden al voorspeld op basis van ons beleid. Ik sta niet alleen met mijn kritiek. De Europese Commissie deelt die. En als de regering dan iets in positieve richting wil doen, zoals de tax shift, dan blijkt dat niet gefinancierd. Bovendien worden de gepensioneerden vergeten.

Wat is uw alternatief?

Eén: haal het geld bij wie meer kan bijdragen. Voer een meerwaarde- en vermogensbelasting in. Twee: voer een serieuze strijd tegen fiscale fraude, zoals wij destijds met John Crombez. En drie: hervorm de economie in functie van meer levenskwaliteit, productiviteit en jobcreatie. Daarom pleiten wij onder meer voor een vierdagenwerkweek of een andere vorm van arbeidstijdverkorting. Toyota in Zweden doet dat, verschillende Franse bedrijven ook. Dat werkt. Maar goed, dat is een ideologische kwestie: deze regering grijpt liever terug naar de neoliberale recepten van de jaren tachtig.

Ondernemers zoals Marc Coucke zouden een standbeeld moeten krijgen, stelt vicepremier Jan Jambon (N-VA) in Het Nieuwsblad. Hebt u geen plaats in Bergen?

Is er geen plaats in Pairi Daiza? In Bergen hebben we al een serieuze lijst van mensen die een standbeeld verdienen. (lacht) Neen serieus, ondernemers moet je aanmoedigen, absoluut. Maar denken dat alle problemen opgelost worden met lastenverlagingen voor bedrijven, klopt niet. Je moet ook je budget op orde houden en je sociale zekerheid consolideren. Mijn regering deed de drie samen, en is erin geslaagd om van België weer een stabiel, geloofwaardig land te maken, ondanks de moeilijke start in volle financiële crisis.

Had u ook zoveel gekibbel?

Intense discussies, dat wel, maar niet zoals nu. Ik heb altijd uitgebreid de tijd genomen om te zoeken naar een compromis. Dat is de taak van de premier. Maar ik denk dat het probleem nu is dat de wil ontbreekt bij de partijen om evenwichtige akkoorden te sluiten. En dat is een heel ernstig probleem.

“Als Europa beslist dat wapenverkoop naar bepaalde landen niet meer kan, stappen we daarin mee.”

Het communautaire blijft wel in de koelkast. N-VA blijkt toch niet zo gevaarlijk voor ons land, als u vreesde?

(ontwijkend) Zoveel te beter dat dat geen prioriteit is. En hopelijk blijft het in de koelkast. Wij zijn geen voorstander van een nieuwe staatshervorming.

U looft uw beleid, maar de kiezer heeft u niet beloond. Federaal verloor uw partij drie zetels.

Ik zie dat zo niet. Wij zijn de grootste partij gebleven in Wallonië en Brussel, en dat na drie moeilijke regeringsjaren. Aan Vlaamse zijde zijn de regeringspartijen samen zelfs vooruitgegaan. Mijn regering is zeker niet afgestraft.

Uw partij is wel bezig aan een ideologische herbronning.

Ik hou niet van dat woord. Onze idealen veranderen niet. Ik spreek liever over een actualisering van onze politieke filosofie, zoals die vierdagenwerkweek. Sommigen denken dat wij ons hiermee weer op links willen positioneren, maar ook dat klopt niet. Wij zaten al op links.

Heeft uw partij een imagoprobleem?

Wel in Vlaanderen, denk ik. We botsen er vaak op negatieve clichés. Op dat vlak hebben wij een inspanning te leveren. Wij moeten aantonen dat wat wij willen, ook ten goede van de Vlamingen komt. Ik geef een voorbeeld. De Internationale Arbeidsorganisatie zei deze week dat de middenklasse in ons land onder druk komt te staan. Zij is lange tijd buiten schot gebleven dankzij de sociale dialoog, de loonindex en de sterke publieke sector, drie zaken waar wij voor pleiten, maar waar deze regering op inhakt. En dat heeft vooral impact op Vlaanderen, waar de middenklasse groter is.

Is het PS-standpunt over wapenverkoop aan Saoedi-Arabië niet aan herziening toe?

Ik begrijp de gevoeligheid van dat onderwerp. Ik wil zeker geen promotor zijn van wapenverkoop, ik verkies een wereld zonder wapens. Maar de realiteit is complexer dan dat. België, en specifiek Wallonië, handelt naar de ethische code van de Europese Unie. Onze export is in regel met alle voorschriften. Als Europa morgen beslist dat wapenverkoop naar bepaalde landen niet meer kan, dan stappen we daarin mee.

Waarom wachten op Europa?

Omdat je ook rekening moet houden met de economische dimensie. Wij handelen net zoals andere Europese landen.

Paul Magnette heeft de PS alvast op de Europese kaart gezet met zijn verzet tegen het vrijhandelsakkoord met Canada.

Dat klopt, dat was een succes. Sommigen vinden dat een regio zich niet mag isoleren en een dergelijk akkoord gewoon moet ondertekenen. Dat vind ik niet juist. Die verdragen zijn op maat gemaakt van multinationals. (feller) Gaan we het evenwicht in onze samenleving aan hen overlaten? Neen. Het is onze plicht om dit te doen.

“Ik ken die Chodiev niet”

Hoe kijkt u naar Kazakhgate?

Ik vind het goed dat er een onderzoekscommissie aangesteld is. Die moet nu grondig werk leveren.

Moet de afkoopwet afgeschaft worden?

Je kan die zeker herbekijken. Al moet je opletten. Waarom is die wet ontwikkeld? Om te voorkomen dat mensen ontsnappen aan een sanctie door verjaring.

Kent u die Oezbeekse Belg Chodiev die druk zou gezet hebben op Armand De Decker (MR) om de wet versneld goed te keuren?

Neen, ik ken die niet. Alleen van televisie.

Uw partijgenoot Claude Eerdekens was voorzitter van de Naturalisatiecommissie toen Chodiev, zonder één landstaal te spreken, in 1997 Belg kon worden. Kan dat?

Als commissielid zie je veel dossiers passeren. Normaal worden die grondig voorbereid door de administratie. Verder ken ik dat dossier niet, en kan ik daar niets over zeggen. De onderzoekscommissie heeft de vrijheid om alles te onderzoeken.