Vlaams minister-president Geert Bourgeois blikt vooruit op nieuw politiek jaar: “Wij mogen trotser zijn”

Brussel – Vlaanderen gaat volgend jaar een miljard euro in het rood, maar minister-president Geert Bourgeois (N-VA) maakt zich geen zorgen. “Dat is eenmalig, we gaan dat gat niet dekken. Structureel blijft onze begroting in evenwicht.” Binnen twee weken geeft de 66-jarige West-Vlaming zijn Septemberverklaring in het parlement. Voor onze krant licht hij al een tipje van de sluier.

Hoe het met hem gaat? Bourgeois tovert een citaat boven van Paula Marckx, een pionier in vrouwenrechten van intussen 92. “Ik word niet oud, ik blijf alleen heel lang jong. Ik ben in vergelijking met haar nog een snotaap, maar toch. Ik heb hetzelfde gevoel.”

Als u één iets wil, dan zeg ik: Vlaanderen economisch en sociaal sterker maken mét een budget in evenwicht. We doen het goed. De cijfers bewijzen dat: jobcreatie, daling van de werkloosheid, stijging van het aantal starters. Maar we mogen nog meer ambitie hebben. In 2019 zullen we anderhalf miljard euro meer kunnen investeren dan in 2014. Wat ongezien is. We zetten vooral in op twee sporen. Eén is onderzoek en ontwikkeling, een half miljard, want innovatie is de motor van onze economie. Twee is welzijn, ook een half miljard.

(knikt) Ik kom in het buitenland vaak trotse mensen tegen. Dat mis ik in Vlaanderen. Wij mogen gerust trotser zijn. Vlaanderen is een topregio op vlak van onderzoek, industrie, onderwijs, kunsten, noem maar op. Zonder daarom zelfgenoegzaam te worden. Vandaar dat ik zeg dat we ook meer ambitie mogen tonen. Ik geef Dirk Van Damme, de onderwijsspecialist, gelijk dat we moeten opletten dat we niet in een zesjescultuur verzeilen zoals Nederland, dat we tevreden zijn met een zes, en niet mikken op een acht of negen. Uit onderzoek blijkt al dat het ambitieniveau van onze vijftienjarigen daalt. Dat verontrust mij.

Voor dit jaar hebben we een evenwicht, met een kleine buffer zelfs. Ik verwacht weinig problemen van de controle van binnenkort. Ook volgend jaar blijven we in evenwicht, maar hebben we boekhoudkundig een eenmalig tekort van één miljard. Dat wisten we. Dat is een afrekening met het federaal niveau, ten gevolge van de nieuwe financieringswet.

Neen. Dat zou gek zijn. We gaan geen onnozelheden doen, zoals nieuwe belastingen heffen of investeringen uitstellen. Daarenboven: dat tekort heeft geen impact op de totale begroting van de entiteit België. Wat wij en Wallonië boekhoudkundig minder zullen hebben, zal het federale niveau meer hebben. Structureel blijft onze begroting in evenwicht, wat een geruststellende boodschap moet zijn voor de Vlaming. Onze richting staat vast. Ik heb dat ook de federale regering duidelijk gemaakt: wij gaan geen bijkomende overschotten boeken om het Belgisch cijfer tegenover Europa op te fleuren. Als we meer middelen hebben, zullen we meer investeren.

“We gaan geen onnozelheden doen, zoals nieuwe belastingen heffen of investeringen uitstellen.”

Neen, want de opbrengsten daarvan zijn voor de distributienetbeheerders. Minister Tommelein komt dit najaar met een alternatief. Voor mij zijn drie zaken cruciaal. De schulden van het verleden moeten verder afgebouwd worden. De financiering van investeringen in hernieuwbare energie moet verzekerd blijven, want Vlaanderen zit nog lang niet aan de Europese doelstelling. En we moeten waken over de competitiviteit van onze bedrijven, want de energiefactuur is een zware last.

Ik ga ervanuit dat dat moet kunnen. De heffing moet zo laag mogelijk zijn, maar voldoende hoog om aan die drie voorwaarden te voldoen.

Dat vind ik niet. We investeren massaal in zorg. In 2019 zal dat nog een half miljard euro meer zijn, waarvan 330 miljoen voor mensen met een handicap. We hebben het systeem revolutionair hervormd met de persoonsvolgende financiering, waarbij gehandicapten zélf hun keuzes kunnen maken. Ik ben daar heel trots op. Wij maken die mensen sterker. Maar een nieuw systeem invoeren kan niet met één vingerknip. Je moet rekening houden met een overgangsperiode.

(pikt snel in) Dat is inderdaad een jammerlijk ongewild effect van het nieuwe systeem. Collega Vandeurzen zal dat rechtzetten.

(blaast) Dat lijkt mij totaal onwaarschijnlijk. Dat kan gewoon niet. (zwijgt even) Kijk, ik ga akkoord dat nog meer investeringen wenselijk zijn. Maar ik moet rekening houden met de budgettaire realiteit. We hebben door de zesde staatshervorming de eerste twee jaar maar liefst twee miljard moeten saneren. Sommige bevoegdheden werden overgeheveld met een pak minder middelen. Nu er weer ruimte is voor nieuw beleid, investeren we ongeziene bedragen, ook in de zorg. (fijntjes) En als morgen de transfers aan Wallonië gehalveerd worden van zes naar drie miljard, dan zouden we nog meer kunnen investeren.

Als je zou afgaan op die afschuwelijke racistische reacties, zou je kunnen zeggen: ja. Maar ik geloof rotsvast dat de grote meerderheid van de Vlamingen mee gaat in het inclusief verhaal van deze regering. Ik betreur dat door de heisa de focus daarvan afgeleid wordt.

“Iemand heeft de identiteit van die vrouw bekend gemaakt. Als er excuses nodig zijn, dan moet naar die persoon gekeken worden.”

Iemand heeft de identiteit van die vrouw bekend gemaakt. Dat vind ik heel jammer. Als er excuses nodig zijn, dan moet naar die persoon gekeken worden. Ik begrijp de beslissing van collega Homans. Een vacature voor één specifieke functie, die van jurist, moet neutraal zijn. Anders creëer je de indruk dat die vacature bedoeld is voor één doelgroep.

(blaast) Ik word niet betrokken bij de opmaak van advertenties, hè. Dat gebeurt op administratief niveau. Elke leidende ambtenaar heeft een grote autonomie daarin.

Dat debat is gevoerd, en is uitgedraaid op de regeling dat de leidende ambtenaren beslissen. Ik persoonlijk zou een stap verder gaan. Ik zou een gulden middenweg kiezen tussen ons huidig systeem en de totale laïcité (scheiding kerk en staat, red) van Frankrijk. In de backoffice vormen hoofddoeken en andere symbolen geen probleem voor mij. De mensen aan de frontoffice, zeg maar de loketten, zouden wel totale neutraliteit moeten uitstralen. Anders zou de overheid een schijn van partijdigheid kunnen wekken. Stel je voor dat een burger met een keppel zich niet goed behandeld voelt door een ambtenaar met een hoofddoek.

Wouter Van Bellingen, directeur van het pact, is dat volop aan het voorbereiden. Dat moet dit najaar landen.

Het staat iedereen vrij om te kandideren, maar ik zal niet dulden dat het regeringswerk daaronder lijdt. Wie campagne wil voeren, moet dat doen in de tijd die rest buiten de ministeriële verplichtingen.

“Kleine donor kán verschil maken”

De minister-president verbleef in augustus bijna twee weken in zuidelijk Afrika om drie partnerlanden van Vlaanderen te bezoeken in het kader van zijn bevoegdheid Buitenlands Beleid. Ongewoon lang voor een Vlaams regeringsleider. “We hebben die missie bewust gepland in een periode zonder ministerraad of parlement. Ik wou de drie landen in één keer bezoeken. In Zuid-Afrika zet Vlaanderen in op klimaatverandering, in Malawi op landbouw en in Mozambique op gezondheid. Dat gaat jaarlijks om 15 miljoen euro.”

Dat een kleine speler een voortrekker kan zijn. Grote actoren zoals de Verenigde Naties en de Europese Unie loven er onze innovatieve projecten. In Malawi bijvoorbeeld leren we boeren hun oogsten opslaan zodat ze niet direct moeten verkopen aan lage prijzen. De EU zal dat project uitbouwen op grote schaal. Dat trof mij. Een kleine donor kan wel degelijk een verschil maken.

(foto belga)