Binnenkijken in een eeuwenoude pastorie: herbestemming met focus op erfgoedwaarde

Bedoeld als investeringsproject zagen twee broers als enigen de kans mooi om de pastorie van Leke te kopen. Ze wilden de site in verval herbestemmen tot een prachtige evenementenlocatie én woning. “Het was bijzonder jammer geweest mocht dit gebouw plat gegooid zijn. We hebben het een nieuw leven gegeven”, zegt Laurenz Rabaut trots.

(Tekst: Kelly Cuypers / foto’s: gf)

De broers Antoine en Laurenz hebben het ondernemersbloed door hun aderen stromen. Antoine was als cateraar op zoek naar een pand om een extra magazijn onder te brengen. Laurenz zocht naar een mooi project om er als architect het zijne van te maken. Laurenzs oog viel op dit historische gebouw dat ogenschijnlijk niemand wilde kopen. “Een te hoge prijs voor een gebouw in slechte staat”, zo werd het bevonden.

Dankzij een gedreven inwonersgroep vond er eerder een bouwhistorisch onderzoek plaats, in functie van het creëren van voldoende draagvlak voor het opmaken van een Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan, specifiek voor deze site. Dat is er ook gekomen.

De procedure voor het beschermen als monument, werd niet aangevat of toch zeker niet afgewerkt. Echt jammer, want ook de pastorietuin is met zijn eeuwenoude omwalling en bomen een plaatje. Laurenz wilde het gebouw niet neergegooid zien worden. Ondanks het immense project zagen beiden het budgettair haalbaar, met een gefundeerd financieel plan op zak waaruit een effectieve return zal blijken.

Historisch verankerd

De pastorie is een zogenaamd inbreidingsproject, waarbij de site een deels publiek karakter met evenementenruimte en flexibele werkruimtes krijgt, gekoppeld aan een woning. “Ons eerste doel was om er polyvalentie te creëren en een duurzame herbestemming te realiseren.”

“We wisten op het moment van de aankoop dat we een ruwe diamant in handen hadden, maar hadden toen nog geen idee van de historische verankering in het dorp. We stelden de focus op het behouden van de erfgoedwaarde en zo min mogelijk nieuwe materialen te gebruiken”, vertelt Laurenz Rabaut.

Na de aankoop van de site in 2017 werden eerst instandhoudingswerken verricht. Vervolgens werden diverse pistes onderzocht en vele ontwerpen gemaakt. Inclusief het doorlopen van uiteindelijk het bouwaanvraagdossier, werd zo’n 2,5 jaar gewerkt aan het concept. En dat bleek ook erg nodig te zijn.

Volledig in verval

Het gebouw in verval bleek nog erger verkommerd te zijn dan het leek. De algemeen bedenkelijke bouwfysische staat van het gebouw én de gebrekkige architecturale kwaliteit van enkele toevoegsels (19de en 20de eeuw) maakten dit tot een bijzonder uitdagend vraagstuk.

“De dakconstructie werd na de Eerste Wereldoorlog vernieuwd, wat als gevolg had dat de bijzonder mooie gevelpleister met natuursteenimitatie verdween onder een nieuwe laag verf/pleister. Her en der werden verlaagde plafonds geplaatst, als pleisters op een wonde. Eind 20ste eeuw werden 18de-eeuwse plafonds beschadigd door het aanbrengen van rolluiken.”

Met respect voor het gebouw

De broers zetten alles op alles om zoveel mogelijk van het historische gebouw te kunnen vrijwaren, en om de verschillende bouwfases toonbaar te maken. “Met de gevelrenovatie wilden we terug naar het 17de-18de-eeuwse neoclassicisme. De uitzonderlijke houten vloeren zijn wel hergebruikt, wat de brandcompartimentering niet eenvoudiger maakte.”

“Het nieuwe buitenschrijnwerk diende EPB-conform te zijn, maar toch wilden we het ook mooi laten aansluiten bij de gevel. We hebben gezocht tot we de ideale leverancier gevonden hebben. Tot slot vertoont het nieuwe gebouw aan de noordzijde een groot contrast met het oude pastoriegebouw.”

“We bouwden een meter lager en met slechts één bouwlaag, omdat het oude gebouw het voortouw moest nemen. Het nieuwe gebouw schept de mogelijkheid om het oude te observeren, het is voor het publiek een gaanderij, een toegang tot de site”, sluit Laurenz af.

Vandaag is de pastorie van Leke een coworking space en evenementenlocatie, en de thuis van Laurenz die boven in het pand woont. Je kan het project volgen via pastorieleke.be .