Kleine marges, onbetaalde facturen en het spook van de indexering: hoe kijken onze bazen naar de toekomst?

Hoe (on)gezond komt onze economie uit het afgelopen jaar en wat zijn de uitdagingen voor 2023? Burt Riské van Trends Business Information legt de pijnpunten van het afgelopen jaar bloot en blikt al even vooruit naar de toekomst. “Door de indexering komt de concurrentiekracht van onze bedrijven onder grote druk te staan. Te kleine marges leiden tot deuren die moeten sluiten.”

(Door Laurens Kindt)

Te kleine marges

In zowat alle sectoren, van de voedingssector tot zelfs de farmasector, staan de marges onder druk. Vooral in de kleinere bedrijven laat zich dit voelen. De klimaatdoelstellingen die veel bedrijven zichzelf opleggen of opgelegd krijgen, zorgen bovendien voor extra spanning. Burt Riské, managing director bij Trends Business Information (TBI), de handelsinformatie-afdeling van Roularta Media Group: “Er worden van de bedrijven versnelde veranderingen gevraagd, waardoor ze hun plannen op heel korte termijn moeten herzien. En niet iedereen is daar klaar voor. Vaak is er te weinig investeringscapaciteit om de activiteit te laten voortbestaan. De druk van de klimaatdoelstellingen gaat van de grote spelers over naar hun kleinere leveranciers. Een voorbeeld uit eigen huis: ook Roularta Media Group eist van zijn leveranciers meer en meer inspanningen om bepaalde doelstellingen te halen. Wie daar niet kan aan beantwoorden, valt uit de boot.”

Onbetaalde facturen

Nog zo’n oud zeer bij veel ondernemingen: facturen die maar niet vereffend geraken. Uit cijfers van TBI blijkt dat de stapel onbetaalde facturen in het vierde kwartaal van 2022 nog nooit zo hoog was. Ruim 27 procent van de openstaande facturen was na 90 dagen nog niet betaald, terwijl dat in principe na 60 dagen zou moeten gebeuren. In het vierde kwartaal van 2021 lag dit percentage nog op ‘maar’ 21 procent. “Dit is één van dé oorzaken van veel faillissementen. Met onbetaalde facturen krijg je een soort sneeuwbaleffect: word ik niet betaald, dan kan ik zelf ook mijn facturen niet betalen. We zitten gevaarlijk dicht tegen de psychologische grens van 10.000 falingen. De voorbije week zijn er weer heel wat bijgekomen. Ook december zal geen goeie maand zijn”, zegt Burt Riské.

Het aantal stopzettingen wordt de komende jaren dé graadmeter voor de gezondheid van onze economie

Veel starters… en stoppers

Het was niet allemaal kommer en kwel in 2022. Afgelopen jaar zijn er 46.970 nieuwe vennootschappen opgericht en 63.495 nieuwe zelfstandigen gestart met een onderneming. Vooral in de sectoren van de drankenhandel maar ook in de verhuur van appartementen en vakantiewoningen zijn veel nieuwe starters. In de hoek waar de klappen vallen, vinden we vooral de horeca, de bouw en de kappers en schoonheidsspecialisten. Het aantal zelfstandigen dat er de brui aan geeft, is alarmerend hoog. “Definitieve cijfers zijn er nog niet, maar de historische grens van 100.000 stopzettingen is in zicht. Vooral in Vlaanderen – 14 procent meer dan in pre-coronajaar 2019 – is dat het geval. Dat aantal zal de komende jaren zeker nog stijgen, gezien ook veel zelfstandigen op een zucht van hun pensioen staan. Het aantal stopzettingen wordt de komende jaren – meer nog dan het aantal falingen – dé graadmeter voor de gezondheid van onze economie”, klinkt het.

Hoera indexering! Of niet?

Meer dan een half miljoen bedienden uit paritair comité 200 – dat zo’n dertig grote sectoren omvat – mogen zich begin volgend jaar in de handen wrijven. Dankzij de indexering stijgt hun brutoloon met ruim elf procent. “Dat is het echte goede nieuws. Het zal de koopkracht weer een sterke boost geven en de consument opnieuw vertrouwen doen krijgen. Samen met de verwachte relatieve daling van de inflatie zou de hele economie daar baat bij moeten hebben”, zegt Burt Riské. Maar de indexering heeft ook een keerzijde. “Het is een tweesnijdend zwaard. Voor ondernemers betekent die indexering nog kleinere marges. Stel: je maakt normaliter tien procent winst. Maar je moet plots elf procent meer loon gaan betalen. Het is nog maar af te wachten hoe de bedrijven daarop zullen reageren. Door de indexering komt de concurrentiekracht van onze bedrijven nog meer onder druk te staan. Daarom zullen in 2023 zeker nog meer ondernemingen hun activiteit afbouwen of de deuren moeten sluiten”, voorspelt Burt Riské.

Geert Janssens (Etion): “2023 wordt een kanteljaar”

“We gaan zwaar stormweer tegemoet maar als het enigszins meezit, hoop ik toch dat we 2023 zullen kunnen afsluiten met een gedeeltelijk herstel van onze economie”, zegt Geert Janssens, hoofdeconoom bij Etion, een platform voor ondernemers met zo’n 4.500 leden in Vlaanderen en Brussel. Van onzekerheid bij consumenten en bedrijven moeten we evolueren naar een situatie waarin de controle terugkeert, stelt Janssens. “Consumenten kijken momenteel een beetje de kat uit de boom. Tijdens de coronajaren hebben veel mensen een spaarpotje opgebouwd, maar dat hebben ze ondertussen grotendeels uitgegeven. En dus proberen velen nu opnieuw een soort van buffer aan te leggen. Dat voelen ze heel hard in de retailsector. De huismerken van supermarkten doen het momenteel zeer goed. Ook in de bouw voelt men dat: die nieuwe badkamer kan nog wel even wachten. De indexering van de lonen kan dat een stuk verhelpen, maar ik verwacht niet dat mensen dat extra geld meteen ook zullen uitgeven”, klinkt het.

In het beste scenario krijgen we volgens Janssens volgend jaar te maken met een ‘milde recessie’. “Het wordt een kanteljaar. Je voelt dat we van het ene tijdperk naar het andere evolueren. De tijd van het gratis geld is voorbij. We krijgen een moeilijkere financiële omgeving, met extra druk op de markten en op de overheden. Al verwacht ik wel beterschap tegen het einde van het jaar. Geen groei, maar wellicht wel een deel herstel van de economie. Het blijft natuurlijk uitkijken naar wat er nog in de wereld gebeurt. Ik denk dan aan de oorlog in Oekraïne maar bijvoorbeeld ook aan een eventueel conflict tussen de Verenigde Staten en China inzake Taiwan. Mocht dat gebeuren, dan krijgen we er opnieuw een zware klap bovenop. Je ziet nu al dat bedrijven proberen meer zekerheden in te bouwen, minder just-in-time te werken en hun bevoorrading te garanderen. Die controle is nodig en in combinatie met een beter zicht op onze energiebevoorrading moet dit leiden tot betere economische vooruitzichten tegen het einde van het jaar”, concludeert Geert Janssens.