Ondanks stagnering aantal oproepen roept Zelfmoordlijn op tot extra waakzaamheid: “Wees alert en zorgzaam voor elkaar”

De coronacrisis hakt zwaar in op het mentale welbevinden van de Vlaming. Hoewel het aantal oproepen bij de Zelfmoordlijn niet stijgt, zijn experts bezorgd over de komende maanden en jaren. “Het valt op dat de zelfmoordplannen van de oproepers in een vergevorderd stadium zitten. Nog opvallend is dat tijdens de crisis bijna 6 op de 10 oproepers naar de chat jonger is dan dertig jaar”, zegt Kirsten Pauwels van de Zelfmoordlijn.

Door Nikita Vindevogel

Op donderdag 10 september is het Werelddag Suïcidepreventie, waarbij aandacht wordt gevraagd voor de preventie van zelfdoding en geestelijke gezondheid. Een problematiek die extra aandacht nodig heeft, want de coronacrisis schudt ons leven stevig door elkaar. Volgens experts is het stilte voor de storm. “Wij vrezen vooral voor de effecten op lange termijn”, zegt Gwendolyn Portzky, directeur van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie van de Universiteit Gent. “Internationale studies tonen aan dat er in tijden van crisis geen toename is van het aantal zelfdodingen, maar wel in de periode erna, als de situatie stabiliseert. Als bij ons bijvoorbeeld de financiële steunmaatregelen wegvallen, kan dat grote gevolgen hebben. Nog dit najaar, maar ook 2021 en 2022 zullen we alert moeten zijn voor het mentaal welbevinden. Het is de taak van de overheid om voldoende te blijven investeren in mensen.”

Wij vrezen vooral voor de effecten op lange termijn.”

Eenzaamheid

Ook bij de Zelfmoordlijn merken ze op dit moment geen toename in het aantal oproepen – van maart tot augustus ontvingen de vrijwilligers 10.958 telefoongesprekken en 1.314 chatgesprekken -, maar zijn er wel enkele opvallende veranderingen. “We krijgen meer acute oproepen, dat betekent dat de suïcideplannen al verder zijn gevorderd”, zegt Kirsten Pauwels van de Zelfmoordlijn. “De bellers zijn ook een stuk jonger. In de periode maart tot augustus was 62 procent van onze chatters jonger dan 30.” De grootste risicofactor voor bijna de helft van de oproepers is eenzaamheid. “Daarnaast zien we ook meer problemen met kinderen of ouders, juridische moeilijkheden en angst. Wat we in de gaten moeten houden, zijn de problemen die te maken hebben met het financiële luik.”

Hulp niet uitstellen

De Zelfmoordlijn leidde uit de gesprekken af dat dubbel zoveel oproepers problemen ervaarden met de toegang tot de hulpverlening. “We hebben daarom de afgelopen maanden sterk ingezet op een rechtstreekse aanmelding vanuit de Zelfmoordlijn bij de Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg, om zo de stap naar hulp wat kleiner te maken”, zegt Pauwels, die oproept om op de komende tijd extra alert te zijn voor de mensen in je buurt die het niet gemakkelijk hebben. “Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van de zorgwekkende situatie waarin we ons bevinden, ook voor zelfdoding. Wees alert en zorgzaam voor mekaar en als je problemen hebt, stel dan zeker de stap naar psychische hulpverlening niet uit. Zelfdoding kan wel degelijk voorkomen worden.”

Wie vragen heeft over zelfdoding, kan terecht op het nummer (1813 – 24/24), via chat (dagelijks van 18.30u tot 22u) en www.zelfmoord1813.be.

Morgen start nieuwe campagne

Minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) erkent het probleem en wijst naar het plan Zorgen voor Morgen, waarvoor 25 miljoen euro is vrijgemaakt. “Dat omvat een tal van acties, gaande van publiekscampagnes en geestelijke gezondheidsbevordering, over versterking jeugdhulp, online hulplijnen, eerstelijns psychosociale bijstand en gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg. Ook ontving de Zelfmoordlijn 50.000 euro extra subsidie.”

Of de middelen nog worden opgetrokken, is niet bekend. “Dat maakt deel uit van het relanceplan van de Vlaamse regering, die gesprekken lopen nog”, aldus de minister. “Mentaal welzijn zal wel een belangrijke beleidsprioriteit blijven. Het actieplan Zorgen voor Morgen was een startpunt in crisistijd en zal komende jaren overgaan in een breder plan van aanpak rond mentaal welzijn.” Een volgende stap in de aanpak begint morgen, via de nieuwe campagne checkjezelf.be, die is opgebouwd rond zes thema’s: eenzaamheid, angst, stress, verlies, veerkracht en burn-out. Op de website vind je informatie, tips van experten en getuigenissen van zes BV’s. Je kan er ook praktisch aan de slag met enkele eenvoudige oefeningen.

Info: checkjezelf.be