Een schat aan religieus erfgoed: Castilla y León, waar het hart van het oude Spaanse wereldrijk nog steeds klopt

Spanje: zomaar een land in Europa, zomaar een toeristische bestemming. Wie in de regio Castilla y León rondloopt, ziet echter meer: het ooit zo hard kloppende hart van het koloniale wereldrijk waar de zon nooit onderging. Elk klooster, elke kerk ademt de grandeur van toen uit, en meer dan eens doet al die rijkdom naar adem happen.

Door Matthieu Vansteenkiste

Het is niet alleen de grootste van de zeventien autonome regio’s in Spanje, met zijn ligging boven hoofdstad Madrid is Castilië en León ook letterlijk het hart van het mediterrane land. Het is dan ook geen toeval dat de schatten die in de zestiende en zeventiende eeuw vanuit Zuid-Amerika richting Europa werden verscheept daar terechtkwamen. En dat zorgde voor een explosie aan rijkdom die zoveel erfgoed van vandaag uitmaakt dat de Spaanse dienst voor toerisme ons op één reis maar een fractie van de regio kon laten zien.

UNESCO-werelderfgoed

Wat voor elke bezoeker meteen duidelijk wordt: als er één ding is waarin het Spanje van weleer groot was – naast dat koloniseren en plunderen, dus – dan wel het katholicisme. De getuigen steken ook vandaag nog de ogen uit, en dan vooral in Castilië en León waar maar liefst 52 procent van het landelijk erfgoed is te vinden. Je ziet het aan de imposante gouden trap in de kathedraal van Burgos – op zichzelf al een wonder van de gotiek en terecht Unesco-werelderfgoed – maar door deze renaissancetoevoeging die de Compostellagangers naar binnen leidde helemaal overdadig. Je vindt er ook het graf van El Cid, de held uit vele Spaanse legenden, die ook zou gepasseerd zijn in het pittoreske dorpje Santo Domingo de Silos, waar een klooster uit de tiende eeuw een belangrijk centrum van het Gregoriaanse gezang is. Het waren monniken van hier die in de jaren negentig talloze miljoenen verkochten van hun ‘Canto Gregoriano’-cd’s.

Ook in Valladolid, het politieke centrum van de streek, zijn de religieuze ereplaatsen gul uitgestrooid. Achter de restanten van een oude collegekerk rijst alweer een kathedraal op. Bedoeld om de eretempel van alle Spanjaarden te zijn, zou het de grootste kerk van Europa worden. Helaas werd maar één derde van het gebouw afgewerkt toen Felipe II de hoofdstad van het land richting Madrid verplaatste. Maakt niet uit; ook wat er nu staat is erg de moeite waard, net als de adembenemende façade in Isabellinostijl van de San Pablokerk die de toenmalige macht van de Dominicanenorde laat zien.

Zwemmen in de schatkapel

Kloosters blijven in een ook ontkerkelijkend Spanje niet altijd kloosters. Het indrukwekkende Monasterio de Santa María de Valbuena is nu met veel respect voor het oorspronkelijke gebouw omgeturnd tot vijfsterrenhotel. Of het een smaakvol idee is dat de schatkapel is omgevormd tot onderdeel van de spa, is voer voor discussie. Maar zwemmen onder gotische bogen heeft in elk geval cachet.

In Covarrubias vind je dan weer sporen van het Spanje van voor de conquistadores. In de gotische kerk ligt het graf van Kristina van Noorwegen, een Vikingprinses die in de dertiende eeuw uit diplomatieke overwegingen werd uitgehuwelijkt aan Felipe, de vorst van Castilië. En ook voor wie wil weten waar we vandaan komen, is het hier interessant toeven. Het Museo de la Evolucion in Burgos laat je op erg heldere manier zien hoe de Homo sapiens ontstond, en kan families met kinderen een boeiende middag bieden. Je vindt er tevens het resultaat van jaren opgravingen in de Sierra de Atapuerca in de buurt, waar men een Homo heidelbergensis – zeg maar: een van onze voorgangers – heeft gevonden en meer sporen van menselijke bewoning meer dan een miljoen jaar geleden.

Vijf regionale appellaties

Maar Castilië is meer dan zomaar het gewicht van de geschiedenis. In deze rustige en landelijke streek wordt langs de oevers van de Douro ook van de beste Spaanse wijn verbouwd. Zo zijn er maar liefst vijf verschillende regionale appellaties te vinden, met elk hun eigen smaak en karakter. In het wijnmuseum in het imposante kasteel van Penafiel leer je er alles over, ook over de typische ‘schoorstenen’ van opgestapelde stenen in het landschap die de plek van een ondergrondse wijnmakerij verraden. Niet iedereen ziet het echter zo traditioneel. In het wijnhuis Buezo vind je ondergronds geen authentieke wijnpers, maar een heus restaurant, en een hypermoderne wijnfabriek.

Want hoe veel geschiedenis er ook in de lucht mag hangen, in Castilla y León staat de tijd niet stil.