De Zondag onderzoekt: hoe duurzaam is de Vlaming? “Zeker bij voeding slaat lokaal kopen goed aan”

De Vlaming geeft zichzelf een duurzaamheidsscore van 6,85 op 10. Dat blijkt uit een onderzoek van deze krant. Bij heel wat mensen zijn duurzame gewoontes en lokaal kopen goed ingeburgerd. Toch kunnen we nog wat aanmoediging gebruiken. “De consument verwacht van winkels dat ze duurzaam consumeren gemakkelijk maken”, zegt onderzoekster Helena Hameeuw.

De Zondag voerde een onderzoek naar duurzaam leven en lokaal kopen bij de Vlaming. Op een schaal van 1 tot 10 geven we onszelf gemiddeld een score van 6,85 voor duurzaamheid. 35 procent geeft zichzelf 8 of meer. “Deze score ligt in de lijn van andere onderzoeken”, zegt Helena Hameeuw, experte in duurzaam consumentengedrag en onderzoekster aan de AP Hogeschool Antwerpen. “Heel wat mensen hebben al duurzame gewoontes aangenomen zoals recycleren of een hervulbare drinkfles gebruiken. We zien ook een evolutie op het vlak van energieverbruik, plastic vermijden of kiezen voor lokaal geproduceerd voedsel. Het zijn allemaal tekenen dat duurzaam gedrag goed ingeburgerd geraakt. Zeker als het om voeding gaat, werkt het lokale verhaal heel goed. Iets meer dan de helft van de Belgen kijkt bij verse voeding naar het land van herkomst. Voor veel mensen is de steun aan de lokale economie de belangrijkste reden om lokaal aan te kopen.” Uit de enquête blijkt ook dat vrouwen meer bezig zijn met duurzaamheid dan mannen. “Dat is niet verrassend en blijkt ook uit ander onderzoek”, stelt de experte. “Vrouwen zijn ook sneller bereid om iets meer te betalen voor duurzame producten. Naast geslacht speelt ook opleiding vaak een rol. Consumenten met een hogere opleiding vinden duurzaamheid belangrijker.”

Eerlijk communiceren

Lokaal kopen associëren we met kwaliteit, duurzaamheid en betrouwbaarheid, blijkt uit onze bevraging. Heel wat winkels spelen in op de trend naar duurzaamheid. “Er zijn zeker al stappen gezet bij supermarkten en winkelketens”, vervolgt Helena Hameeuw. “Je ziet initiatieven zoals tweedehandshoekjes of een aparte plek in de winkel met lokale producten. Retailers geven ook al de mogelijkheid om kledij te huren in plaats van te kopen. Het is belangrijk dat winkels daarmee bezig zijn, temeer omdat de Vlaming dat ook wel verwacht. De consument vindt het de verantwoordelijkheid van winkels en overheden om duurzaam consumeren mogelijk te maken. Het is ook belangrijk dat ondernemingen daarover communiceren. Want als je niet vertelt welke duurzame initiatieven je neemt, denkt de consument dat je er niet mee bezig bent. Transparant en eerlijk communiceren is dan ook belangrijk.”

Groene kloof

Uit onze enquête blijkt dat er factoren zijn die ervoor zouden kunnen zorgen dat de Vlaming nog vaker lokaal en duurzaam koopt. “Er bestaat in de wetenschap zoiets als de groene kloof”, zegt Helena Hameeuw daarover. “Veel mensen zeggen duurzamer te willen aankopen, maar dat vertaalt zich niet altijd in hun koopgedrag. Vaak doen ze dat niet vanwege de prijs van een product, of omdat ze niet weten welke producten lokaal geproduceerd zijn. Winkels kunnen die groene kloof proberen te dichten door duurzaam consumeren echt gemakkelijker te maken. Dat kan bijvoorbeeld door goedkopere prijzen of een betere zichtbaarheid van die producten in de winkel. Winkels kunnen ook een duurzaam product als standaardkeuze aanbieden of via boodschappen als ‘70 procent van onze klanten kiest voor lokale aardbeien’ mensen een duwtje in de goede richting geven.”

Er gaapt een groene kloof tussen duurzaam willen kopen en het ook doen”
Helena Hameeuw
experte in duurzaam consumentengedrag AP Hogeschool Antwerpen

Belgisch staat voor kwaliteit

Dat we steeds vaker lokaal kopen, zien ze onder meer ook bij Delhaize. “70 procent van onze producten is van Belgische origine”, zegt woordvoerder Roel Dekelver. “De consument weet dat Belgisch staat voor kwaliteit en veiligheid en dat hij met zijn aankoop de lokale economie en landbouw ondersteunt. We zetten het hele jaar door onze Belgische leveranciers extra in de verf. Een buitenlands product is vaak anoniem, maar als wij het verhaal brengen van een Belgische witloofboer, dan vindt de klant dat interessant. Naast de Belgische producten zorgen de ultralokale producten voor een extra dimensie. Heel wat van onze supermarktuitbaters voegen lokale producten zoals streekgebonden kaas of bier aan hun assortiment toe om hun lokale verankering te versterken. We zien dat onze klanten dat erg waarderen. Het gebeurt ook dat lokale producenten die hun product eerst bij één supermarkt te koop kunnen aanbieden, hun afzetmarkt kunnen vergroten naar heel wat meer van onze winkels. Lokale producten zijn soms ietsje duurder, maar dat heeft ook te maken met de kleinere schaal waarop ze geproduceerd worden. Het is belangrijk dat een lokaal product correct geprijsd is, zowel voor de klant als voor de leverancier. Het is zaak om daar een goed evenwicht in te vinden.”