“Een btw-verhoging is helaas noodzakelijk.” De N-VA zwijgt niet langer. Of beter: fractieleider Axel Ronse wil zich niet verstoppen. Hij wijst de MR op haar plicht. “Als je Verviers-toestanden wil voorkomen, moet je nú doorpakken.” Of de regering-De Wever Kerstmis haalt, durft de flamboyante West-Vlaming niet te zeggen …
Axel Ronse is een buitenbeentje in het federaal halfrond. Ten eerste omdat hij filosoof is. Een opleiding waar hij toevallig in sukkelde, lacht hij. Ten tweede omdat hij drie Iron Mans op zijn palmares heeft staan. Voor de niet-kenners: dat is de zwaarste triatlon. In juni staat een nieuwe uitdaging op zijn kalender: de Alps Man, een extreme triatlon in de Alpen. “Het is met een bang hartje dat ik mij heb ingeschreven. Ik heb deze uitdagingen nodig om te kunnen functioneren.”
In februari werd Ronse fractieleider voor N-VA, de partij van de premier. Een stevige opdracht, maar eentje die hem ligt, afgemeten aan het aantal quotes waarmee hij het nieuws haalt – deze week opnieuw met de hondenstront uit Verviers, naar aanleiding van de intussen beruchte RTL-reportage van Christophe Deborsu. “Ik doe het ontzettend graag, omdat ik impact heb. Eind vorige legislatuur raakte ik wat uitgekeken op de politiek. Je kan week na week vragen stellen aan ministers, maar als je geen vooruitgang ziet, begin je te twijfelen. Ik wou meer impact.”
Uw tussenkomsten op de pupiter blijven vaak plakken. Schrijft u die zelf?
“Ik denk daar goed over na, maar ik schrijf die nooit neer. Het belangrijkste én het moeilijkste is een boodschap brengen in een taal die iedereen begrijpt. Wat je zegt, moet ook binnenkomen bij wie aardappelen staat te schillen en met een half oor luistert. Ik zie in de politiek zoveel intelligente mensen die zich keihard voorbereiden, boeiende dingen vertellen, maar naar wie niemand luistert.”
Het brede publiek zal u nog niet kennen. Zeg eens: wie is Axel Ronse, behalve Kortrijkzaan en Iron Man?
“Vooral iemand die geïnspireerd wordt door zijn moeder en broer. Mijn moeder was een vijftiger toen ze alleenstaande werd. Om rond te komen, is ze keihard beginnen werken in de immobiliën, een sector waar ze nochtans geen verstand van had. Zij is het levende bewijs dat vijftigplussers niet afgeschreven zijn. Mijn broer is dan weer een echte ondernemer. Straf wat hij uit de grond heeft gestampt.”
Hoe is uw moeder alleen komen te staan?
“Gescheiden van mijn vader. (stil) Ik heb geen contact meer met hem. Maar hoe zij daarna haar leven weer zelf in handen heeft genomen: fenomenaal! Ik heb daar zoveel inspiratie uit gehaald.”
Hebt u politiek met de paplepel binnengekregen?
“Neen. Ik ben pas als student in Gent met politiek in aanraking gekomen. Dat waren de hoogdagen van paars en Verhofstadt. Een generatie die het geld door ramen en deuren jaagde, die graag veel show opvoerde. Ik vond dat vreselijk. Zij dachten dat ze de samenleving wel eens zouden maken. Zonder het goed en wel te beseffen, heb ik mezelf toen leren kennen als conservatief.”
“Wij hebben de MR verdorie bevrijd uit de klauwen van de PS en Open VLD. Dat zij nu neenzegt, is onbegrijpelijk!”
En dus werd u lid van CD&V. Een jeugdzonde?
“Neen, toch niet. De VU was toen een allegaartje met Bert Anciaux en zo. Ik voelde mij meer aangetrokken tot het ideeëngoed van toenmalig CD&V-voorzitter Stefaan De Clerck, ook een Kortrijkzaan. Stefaan was iemand die durfde saai te zijn en daar trots op was. Ik vond dat inspirerend. Plus: CD&V was in die tijd nog een conservatieve en confederale partij. Enkele jaren later werd het kartel opgericht en na het kartel ben ik meteen lid geworden van N-VA.”
U bent een van de weinige filosofen in het halfrond. Zorgt dat voor een andere blik?
(blaast) “Misschien dat ik iets meer vertrek vanuit een ideologische sokkel? Er zijn twee filosofen die me heel erg aanspreken. Albert Camus die, nadat Nietzsche God doodverklaarde, moraal definieert als een innerlijke drijfveer om het goede te doen. Dat is ook hoe ik het zie. En ook Michael Walzer, die het belang beklemtoont van de gemeenschap. Maar mocht ik herbeginnen, ik zou voor handelsingenieur studeren. Ik ben blij dat ik nadien nog een MBA heb gevolgd aan Vlerick.”
Wat zegt de Iron Man in u over de Verviers-reportage van deze week, waar langdurig inactieven aan het woord kwamen?
“Mijn hart bloedt, zeker ook door het verhaal van mijn mama. Zij had zich ook kunnen neerleggen bij de situatie, en niets doen. Maar neen, zij heeft geknokt! Ik denk dat iedereen die werkt, dergelijk misbruik vreselijk vindt.”
Zou deze reportage ook in Vlaanderen gedraaid kunnen worden?
“Absoluut. Vorige week hoorde ik het verhaal van een oud-klasgenoot. Hij is net gescheiden en heeft het daar begrijpelijk moeilijk mee. Maar wat beslist zijn dokter? Die zet hem een jaar thuis. Dat is toch absurd? De dame in de reportage die over de duurste hondenstront ooit struikelde, zit al acht jaar thuis. What’s next?”
Bent u kwaad op deze mensen?
“Neen, toch niet. Als je die reportage ziet, heb je eerder medelijden. Dat zijn geen gelukkige mensen, integendeel. Ik ben kwaad op de politici die dat systeem in stand houden: de PS, Verhofstadt destijds, de Vivaldi-regering die de uitkeringen verhoogde. Maar ook op de vakbonden die altijd op de rem staan als we iets willen hervormen. Ik was ooit een grote fan van het syndicaat. De vakbonden uit de tijd van Daens hebben grote verdienste aan de emancipatie van onze bevolking. De leiders van toen waren belezen mensen die ergens voor stonden.”
In tegenstelling tot Bert Engelaar van het ABVV wil u zeggen?
“Ik heb weinig respect voor zo iemand. Het enige wat hij kan, is herhalen wat de PVDA roept. Ze hebben 34 miljard om vliegers te kopen, maar geen geld voor onze pensioenen. Belachelijk! De vakbonden van nu komen niet meer op voor de werkenden, maar voor de inactieven.”
Vanaf januari wordt de werkloosheidsuitkering beperkt tot twee jaar. Is dat genoeg om het misbruik tegen te gaan?
“Neen. Het is wel een mijlpaal en een grote stap vooruit. Maar de grootste en moeilijkste werf ligt nu op tafel: toegang tot ziekte-uitkering, controle van langdurig zieken, begeleiding, enzovoort. Wie ziek is, moet gesoigneerd worden. Punt. Maar uit een steekproef blijkt dat een op de vier mensen die om mentale redenen ziek geschreven zijn, onterecht thuis zit. Zo maak je een heel systeem kapot. (fel) Het Planbureau spreekt zelfs over 19 miljard in 2029!”
Bent u even kwaad op het misbruik van managementvennootschappen?
“Neen. Ik vind dat daar veel onzin over verteld wordt. Dat zijn doorgaans mensen die voltijds werken, risico’s nemen en niemand iets afpakken.”
Maar wel belastingen ontwijken. Hebt u daar dan begrip voor?
(feller) “Dat zeg ik niet. Maar hoe kan je dat het best voorkomen? Door als overheid beter om te springen met belastinggeld. Als mensen geen vertrouwen hebben in de overheid, gaan ze manieren zoeken om belastingen te omzeilen.”
Bij het aantreden van de regering-De Wever zei u dat uw geloof in de politiek terug is. Hoe is dat vandaag?
“Het is een moeilijke periode voor mij. Ik was heel enthousiast over het regeerakkoord. Wat daarin staat, zijn dingen waar ik al 25 jaar van droom. Maar wat er de voorbije weken gebeurd is … (zwijgt even) En omdat een akkoord over de begroting uitblijft, staan ook andere hervormingen on hold. Dat is zó jammer.”
Waarom lukt het de regering niet om een begroting op te stellen?
“Door de omvang van de uitdaging, denk ik. Maar waarom zitten we in deze shit? De voorbije 25 jaar is er niets gedaan aan de exploderende uitgaven in de sociale zekerheid. Ook niet door partijen die nu luid roepen dat ze geen nieuwe belastingen willen, maar wel al 25 jaar meebesturen. Dat is het cynische.”
U wijst naar Georges-Louis Bouchez en de MR?
“Ik wil het niet persoonlijk maken, maar dat de overheid boven haar stand leeft, is ook de schuld van de MR, ja. (benadrukt) Dat de Vivaldi-regering het dopgeld en de leeflonen met tien procent verhoogde bovenop de index, werd ook door de MR goedgekeurd, hè. Het zijn zulke maatregelen die leiden tot het misbruik dat we zien in Verviers. (feller) Wij hebben de MR verdorie bevrijd uit de klauwen van de PS en Open VLD. We hebben eindelijk een regeerakkoord dat komaf wil maken met al die toestanden en wat doet de MR? Ze zegt neen. Onbegrijpelijk!”
Zou u niet blij moeten zijn dat Bouchez neen zegt tegen extra belastingen? Dat was ook uw belofte aan de kiezer.
“Wij zijn inderdaad tegen lastenverhogingen. Maar als je het budget op orde wil krijgen, ga je moeilijke dingen moeten doen. De grootste brok van de sanering zoeken we bij de uitgaven van de sociale zekerheid. Wat we daar willen doen, is ongezien en volgens mij ook het maximaal mogelijke, zeker bij de pensioenen. Maar zelfs deze dingen zijn niet genoeg om het budget op orde te krijgen. Je zal ook een stuk nieuwe inkomsten nodig hebben. Daarom ligt er een btw-verhoging op tafel. Je hebt dat helaas nodig om tot een sluitend budget te komen. Ik heb tot op vandaag nog niemand een alternatief op tafel zien leggen.”
Neen? In de campagne zei uw partij nochtans een plan te hebben het budget op orde te krijgen zonder extra belastingen. Nu zien we een btw-verhoging, een meerwaardebelasting, enzovoort.
(geprikkeld) “Maar wij zitten niet alleen aan tafel, hè. Als wij alleen zouden zijn, voeren we direct het confederalisme in en organiseren we de sociale zekerheid op het niveau van de deelstaten. Vlaanderen zou snel een budget op overschot hebben. Daarnaast wordt de uitdaging alleen maar groter door de geopolitieke toestand en doordat de economie niet groeit zoals verhoopt. (benadrukt) Als je de sanering ten gronde wil aanpakken, zijn er geen alternatieven voor wat onze premier op tafel legt. De meeste ondernemers zijn trouwens bereid om een meerwaardebelasting te slikken op voorwaarde dat de hervormingen van de arbeidsmarkt erdoor komen en dat het budget eindelijk op orde komt. Je moet weten dat wij door de hoge rente die we moeten betalen op onze schulden, amper geld hebben voor nieuw beleid. Dat is toch niet waar belastinggeld voor dient?”
Gooit u dan uw belofte overboord dat de werkende Vlaming erop vooruit zal gaan?
“Integendeel. Wij gaan ervoor zorgen dat de werkende mens tegen 2029 netto meer overhoudt. Dat staat in het regeerakkoord, hè. Het is ook om deze lastenverlaging te betalen dat we op zoek moeten naar zoveel miljarden. Een andere optie zou inderdaad zijn dat je deze lastenverlaging laat vallen, maar dat willen wij niet.”
Moet uw partij niet waakzaam zijn dat ze niet de Open VLD-toer opgaat? Te veel compromissen in ruil voor de macht?
“Helemaal niet. Wij doen het tegenovergestelde. Als Bart een Open VLD’er was, dan lag er al lang een begroting op tafel, maar dan wel eentje vol gebakken lucht. Dan zou er geen sprake zijn van hervormingen op vlak van werk, migratie en pensioenen. Ik denk dat u onderschat hoezeer de stempel van N-VA in het regeerakkoord zit.”
“Ik heb weinig respect voor Bert Engelaar. Het enige wat hij kan, is herhalen wat de PVDA roept”
Grondwetspecialist Quinten Jacobs schrijft in zijn boek Het Betonnen Beleid dat het systeem onze politici machteloos maakt. Gaat u akkoord?
“Voor een stuk wel. Ik ga niet akkoord dat we machteloos zijn. Dat zou al te gemakkelijk zijn. Maar het is zeker zo dat we op heel wat domeinen gebonden zijn aan andere niveaus. Neem nu migratie. Is het normaal dat Anneleen Van Bossuyt (bevoegd minister, N-VA, red.) veroordeeld wordt door een rechter die zich baseert op een verdrag uit 1952? Zo kan je geen beleid voeren.”
Doe eens een gokje: geraakt de regering eruit tegen Kerstmis, de deadline die de premier stelt?
(blaast) “Ik weet het niet. Ik durf het niet te zeggen. Ik hoop het. Wat ik wel weet, is dat we nu kostbare tijd verliezen. Als je Verviers-toestanden wil voorkomen, moet je nú doorpakken. Vorige regeringen hebben het veel te lang laten rotten.”
Wat als het niet lukt?
“Dan doe je beter de boeken toe. Dan is het aan de kiezer om te oordelen. Dat is wat Frankrijk momenteel meemaakt. Maar laat me duidelijk zijn: wij zijn vastberaden om het wél te doen lukken. Met nieuwe verkiezingen zijn wij niet bezig.”
Tot slot: wat mij opvalt, is dat uw partij naar de MR wijst, maar nooit naar Vooruit?
(blaast) “Dat weet ik niet. Ik wil geen rondje zwartepieten. We staan voor een ongeziene saneringsronde. Behalve de betere controle op langdurig zieken – een rechtvaardige maatregel – zijn de dingen die vandaag op tafel liggen, van de btw tot de index, voor niemand leuke maatregelen. Maar als we het budget verder laten ontsporen, gaan we de volgende keer nog harder moeten ingrijpen. Ik voorspel u: dan gaan we richting Griekse toestanden. En wie wil dat?”