“Twee procent voor defensie is niet genoeg. Drie procent tegen 2035 lijkt mij een realistischer scenario.” Maxime Prévot laat voor het eerst echt in zijn kaarten kijken. De minister van Buitenlandse Zaken (en vicepremier) over de brandhaarden in de wereld, het Eurovisiesongfestival en Theo Francken, en de luxueuze Boeing van Trump.
Op een jaar tijd is het leven van Maxime Prévot helemaal omgegooid. Eerst was er de heropstanding van zijn partij. Bij de verkiezingen van 9 juni loodste de man uit Namen Les Engagés naar een eclatante 20 procent. Een heuse krachttoer, want de Franstalige centrumpartij was vijf jaar eerder, toen nog als CDH, weggezakt naar een schamele 10 procent. Daarna was hij samen met Bart De Wever de architect van de federale Arizona-regering. Prévot, een charmante man zonder veel franjes, werd vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking.
Hoe bevalt uw nieuwe leven?
“Goed. Ik slaap weinig, maar dat hoort erbij. Het zijn woelige, maar boeiende tijden op internationaal vlak. Bovendien kan ik mij als vicepremier ook bezighouden met de Belgische dossiers. Dus ja, ik ben een gelukkig man. Arizona is natuurlijk een regering die mij helemaal ligt: een regering die moedig en evenwichtig beleid voert. Dat wil zeggen: hervormen zonder te bruuskeren. Dat is ook waar mijn partij voor staat. Ik verzet mij tegen de karikatuur dat centrumpolitici geen lef hebben. (benadrukt) Integendeel: centrumpolitici zijn de moedigste van allemaal. In deze woelige tijden is het veel makkelijker om mee te roepen met de extremen.”
Is uw vrouw even gelukkig?
(lacht) “Dat denk ik niet. Ze steunt mij, maar dat ik zoveel moet reizen, vindt zij natuurlijk niet zo leuk. Het is zoeken. (even stil) Wat helpt, is dat de kinderen al wat ouder zijn en mij niet meer elke dag nodig hebben. Waar we vooral nood aan hebben, is wat tijd met ons twee. De voorbije twee jaar waren echt slopend: twee campagnes, een regeringsvorming. Deze zomer zal ik daar werk van maken.” (glimlacht)
Hebt u getwijfeld om minister te worden? Uw collega-partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez (MR) deed het uiteindelijk niet.
(knikt) “Ik heb getwijfeld tot de laatste weken. Ik was graag burgemeester en wou dat blijven combineren met de partij. Het is pas in januari, enkele weken voor de eedaflegging dus, dat ik echt aanvoelde dat ik beter in de regering zou stappen. Ik heb Bart gezegd dat ik in dat geval graag Buitenlandse Zaken zou doen. Als je van dag één mee onderhandelt, ken je alle gevoeligheden, weet je wat erbackstage gezegd is, enzovoort.”
Wordt De Wever in Wallonië intussen al aanvaard als premier?
“Ik krijg nog zelden te horen dat het schandalig is. De meeste mensen vinden hem een legitieme premier omdat hij de verkiezingen won én omdat hij extreemrechts tegenhield. Als ik vragen krijg, is het vooral over zijn karakter. Of hij niet een tikje vreemd is, met die aparte kostuums die hij soms draagt. (lacht) Ook zijn interviews en zijn vlekkeloos Frans worden gewaardeerd. Plus: de mensen zijn blij dat ze eindelijk een ander beleid krijgen. Vergeet niet dat de PS hier weggestemd is.”
Dat hij Vlaams-nationalist is, wordt erbij genomen?
“Dat is de reden waarom we waakzaam moeten blijven. Wij geloven in deze coalitie en in het werk van de premier. Maar we beseffen ook dat zijn overtuiging niet veranderd is. Ik vond het tot een jaar geleden ook ondenkbaar dat hij premier zou worden. Het is alsof je een ongelovige aanstelt tot paus. Maar hij doet zijn werk goed.”
Is een nieuwe staatshervorming een thema binnen de regering?
“Neen. Deze regering focust op het sociaaleconomische. Dat wil niet zeggen dat we bang moeten zijn voor dat debat. Als je België efficiënter kan maken, dan moet je dat doen. Maar een staatshervorming is niet voor nu. Het regeerakkoord is duidelijk: er kan iets voorbereid worden, maar de uitwerking is voor volgende legislatuur.”
“Mijn persoonlijke mening? Het lijdt geen twijfel dat Israël mensenrechten schendt in Gaza”
Over naar de brandhaarden in de wereld. De Europese Unie gaat onderzoeken of Israël de mensenrechten schendt in Gaza. Is daar extra onderzoek voor nodig?
“Als je mijn persoonlijke mening vraagt, dan zeg ik neen. Het lijdt geen twijfel dat daar mensenrechten geschonden worden. Maar als minister mag ik mij niet alleen laten leiden door mijn eigen mening. De regels zijn wat ze zijn: als Europa het associatieverdrag met Israël (over politieke en economische samenwerking, red.) wil schorsen, dan moet er eerst een onderzoek komen.”
Wat als inderdaad blijkt dat de mensenrechten geschonden worden?
“Dan kunnen we het verdrag schorsen, deels of volledig, en een hele reeks sancties opleggen, vooral economisch. Mijn partij is daar voorstander van. Zal dat alles oplossen? Neen. Maar we moeten wel al het mogelijke doen om Israël te dwingen zijn houding te veranderen. Wat in Gaza gebeurt, is zó schokkend: de hongersnood, de humanitaire hulp die geblokkeerd wordt. Dat kan écht niet.”
Tegen Rusland werden er veel sneller sancties uitgesproken.
(feller) “Omdat er unanimiteit was. Als het gaat over Israël, is er geen unanimiteit. Je hebt Hongarije dat de rode loper uitrolt, je hebt Duitsland en Oostenrijk die een historisch schuldbewustzijn meedragen. Ik vind de unanimiteitsregel geen goede zaak. Dat zorgt ervoor dat één land de rest kan chanteren en vooral dat wij altijd te laat komen. Dat is heel frustrerend, ook voor mij.”
Ook in ons land ligt Israël heel gevoelig. Is dat een gevolg van Wereldoorlog II?
“Dat zou onderzocht moeten worden door academici, maar wellicht is dat een van de redenen, ja. Ook economische factoren zullen meespelen. Het is een publiek geheim dat er ook binnen de regering verschillende meningen zijn. Dat maakt mijn taak niet makkelijker, integendeel.”
U hebt het over Defensieminister Theo Francken (N-VA) die vindt dat wij te veel over Gaza praten en dat zij het zelf moeten oplossen.
“Ook Theo Francken heeft recht op een mening, maar vanuit zijn positie zou hij beter wat voorzichtiger zijn. Enfin, ik deel zijn mening niet. Het conflict in Gaza kan op geen enkele manier gebanaliseerd worden. Nu, wat telt voor mij, is dat de regering mijn visie volgt. We hebben maandag een reeks maatregelen genomen die mij toelaten om ook in Europa het voortouw te nemen tegen de huidige houding van Israël.”
Hebt u naar het Eurovisiesongfestival gekeken?
“Ja. Samen met mijn echtgenote. Voor één keer was ik thuis. (glimlacht) Maar ik heb niet gestemd, als u dat wil weten.” (lacht)
Opnieuw volgens Francken zeggen de 12 publiekspunten dat het Belgische volk Israël steunt.
(zucht) “Dat is te simplistisch volgens mij. Wellicht wil hij zo zijn eigen mening rechtvaardigen, maar ik denk niet dat aan die stemming conclusies verbonden moeten worden. (zwijgt even) Kijk: volgens mij ligt de sleutel voor de oplossing in Amerikaanse handen. Als Israël naar iemand luistert, is het naar Amerika. Helaas is ook de visie van Trump problematisch. Heb je die video gezien overGaza Riviera? Dat voorspelt weinig goeds. Maar toch mogen we niet opgeven.”
Oekraïne dan. Wanneer komt er daar een vredesakkoord?
“Haha, als ik dat zou weten… Ik durf te twijfelen aan de wil van Poetin om vrede te sluiten. Wie stuurt hij naar de onderhandelingen in Istanbul? Een delegatie van de derde orde. Dat toont vooral misprijzen. Wat wij moeten doen, is Oekraïne blijven steunen. En ja, dat kost geld. Maar doen we dat niet, dreigt een veel groter gevaar. Vraag maar eens aan de mensen in de Baltische staten of ze bang zijn voor een Russische inval. Ik zeg niet dat we het defensiebudget moeten optrekken naar 5 procent (van het bruto binnenlands product, red.). Maar laten we eerlijk zijn: de 2 procent die we nu halen, is niet genoeg. Er zal nóg extra geld nodig zijn.”
U verrast me. Ik dacht dat dat de bovengrens was voor u?
“Neen. Als je een loyale partner wil zijn, zal je meer moeten doen. Alleen: dat mag niet leiden tot een sociaal bloedbad. Anders bereid je de weg voor de extremen, wat Poetin natuurlijk zou willen. De regering heeft afgesproken om naar 2,5 procent te gaan tegen 2034. Misschien moeten we dat bijstellen naar 3 procent tegen 2035? Op een horizon van tien jaar dus. Dat lijkt mij een realistisch scenario.”
Voer voor debat op de NAVO-top volgende maand. Krijgt u de andere landen hiervan overtuigd?
“Dat wordt niet makkelijk. De meerderheid van de landen wil een verhoging naar 5 procent tegen 2032. De overgrote meerderheid zelfs. Daar zeg ik neen tegen, omdat dat in ons land niet zal lukken zonder een sociaal bloedbad aan te richten. We moeten vooruitgang boeken, maar aan een duurzaam tempo. De vraag zal zijn hoeveel flexibiliteit de NAVO zal toestaan.”
Zou het debat ook eens niet over artikel 5 moeten gaan, het fundament van de NAVO? Zou er nog iemand geloven dat Trump zal bijspringen als Rusland straks een uithoek van pakweg Estland aanvalt?
“Artikel 5 zegt dat alle landen bijspringen als één NAVO-land aangevallen wordt. Als Trump dat niet zou doen, is dat het begin van het einde van de NAVO. Er is vandaag niemand die dat artikel in vraag stelt, ook Amerika niet. Dat is althans wat ik hoor van officiële instanties binnen de NAVO. Wie ben ik om daaraan te twijfelen? Hoe onvoorspelbaar Trump ook is: Amerika blijft een belangrijke partner.”
“Het begrotingstekort beperken tot 3 procent zal waarschijnlijk niet lukken, neen”
Conclusie: u moet opnieuw op zoek naar extra geld. Eerlijk: is de belofte om het begrotingstekort tot 3 procent te beperken tegen 2029, nog haalbaar?
“Waarschijnlijk niet, neen. Ook de premier heeft dat al aangegeven. Wat gebeurt op internationaal vlak, kan je helaas niet voorspellen. Toch mogen we het doel niet uit het oog verliezen. De hervormingen die wij gaan doen, zullen een positieve impact hebben op de begroting. Alleen ga je dat niet opgelost krijgen in één legislatuur.”
Misschien moet u sleutelen aan de meerwaardebelasting zodat die meer opbrengt dan 500 miljoen?
“Laat ons maar beginnen met de beoogde 500 miljoen. Daarom moeten we vermijden dat er te veel uitzonderingen in de wet komen te staan. Dat is nu de prioriteit, zodat ook de sterkste schouders hun deel doen.”
In Denemarken wordt de pensioenleeftijd opgetrokken tot 70 jaar. Is dat ook hier onvermijdelijk?
(verrast) “Is dat zo? Dat wist ik niet. Ik zou dat geen goed idee vinden, want het leidt de aandacht af van de essentie. Het probleem is niet de wettelijke leeftijd, wel de effectieve leeftijd waarop mensen met pensioen gaan.”
Wat is de grootste valkuil voor de regering?
(denkt na) “Waar we aandachtig voor moeten zijn, is dat we niet te brutaal en te snel hervormen. Ik sta achter elke hervorming die afgesproken is, maar het mag niet te bruusk gaan en we moeten in gesprek blijven met de betrokken partijen.”
Terug naar het buitenland. Eind vorige maand trok u naar Congo, onze voormalige kolonie. Hoe wordt België daar ontvangen?
“Heel goed. De relaties met Congo zijn amicaal, open, maar ook lucide. Congo weet dat het kan rekenen op ons, maar beseft tegelijk dat wij hervormingen verwachten op het vlak van bestuur, strijd tegen corruptie en onafhankelijkheid van justitie. We hebben daar trouwens dokter Reginald Moreels ontmoet. Wat een werk levert die man daar! Hij heeft in het oosten van Congo, waar niemand nog komt, een ziekenhuis opgestart. Ik heb daar het grootste respect voor. In het oosten woedt nog altijd een vreselijke oorlog, waar helaas veel minder over gesproken wordt.”
In buurland Rwanda bent u niet meer welkom.
“Rwanda heeft eenzijdig beslist de diplomatieke betrekkingen te breken. Zij aanvaarden niet dat er sancties genomen zijn. Ik sta achter deze sancties. Rwanda heeft immers de territoriale integriteit van Congo geschonden (Rwanda steunt de rebellen in het oosten van Congo, red.). Maar: ik ben daarom niet in oorlog met Rwanda. Ik hoop dat we op een progressieve manier de banden weer kunnen herstellen.”
Als Trump een land als Qatar bezoekt, krijgt hij een luxueuze Boeing cadeau. Wat krijgt u eigenlijk?
“Niets. (lacht) Soms een klein souvenir. Wij hebben strenge standaarden op dat vlak. Als ik een fles wijn zou aanvaarden, zou dat al een half schandaal zijn. (lacht) Wat u daar aanhaalt: ik vind dat ongelooflijk! Ten eerste dat een land zo’n cadeau geeft. (op dreef) Maar ten tweede ook: dat Trump dat aanvaardt! Als je een beetje deontologie hebt, doe je dat toch niet? Hoe kan je daarna een gesprek voeren met die landen over gevoelige thema’s en toch de nodige afstand houden? Ik begrijp dat niet. Volgende week ga ik trouwens ook naar Qatar, maar ik denk niet dat er daar een Boeing zal klaarstaan.” (lacht)
