De begroting is een gigantische col buiten categorie, meent Bart De Wever. Niet waar, sneert Raoul Hedebouw, stilaan het gezicht van het verzet tegen de premier. De PVDA-leider over de miljonairstaks, de jacht op zieken, de “pensioendiefstal” en… pistolen voor politici.
“Dat is het enige wat ge mij niet moogt vragen.” Raoul Hedebouw schatert het uit als de fotograaf hem verzoekt enkele tellen te zwijgen. De 48-jarige Luikenaar, perfect tweetalig, is in zijn nopjes. Volgens de laatste peilingen is hij de populairste politicus van Brussel en Wallonië. Ook in Vlaanderen kan hij het podium ruiken. Dat het aftellen is naar dinsdag 14 oktober, het startschot van het politieke jaar, zegt hij. “Het wordt een héél speciale dag. In de voormiddag volle bak betogen op straat, in de namiddag naar het parlement voor de state of the union van de premier. Dat kan tellen qua symboliek. (lacht) Dat is wat de PVDA zo uniek maakt: de dingen die leven op straat, de klassenstrijd, brengen wij mee naar het parlement.”
Hoe doet Bart De Wever (N-VA) het als premier?
“Wat hij zegt en doet, is rechts en asociaal, maar wel coherent. Het is daarom dat ik graag debatteer met hem. Wij zijn ideologisch tegengesteld, maar we vertrekken wel beiden vanuit een duidelijk kader. Dat kan niet van elke politicus gezegd worden. Ook zijn droge humor kan ik wel smaken. (lacht) Wat ik minder aangenaam vind, is dat hij weinig empathie toont met de gewone man op de werkvloer.”
Zijn vader was nochtans een ‘gewone’ spoorwegarbeider.
“Dat zou je niet zeggen als je hem hoort praten. Als wij verhalen vertellen over de werkvloer, komt hij af met droge cijfers en Europese dogma’s.”
De aanpak van het begrotingstekort zal ook deze week het debat domineren. Is dat een gigantische ‘col buiten categorie’, zoals de premier zegt?
“Neen. Hij kiest zelf voor deze col. Hij kan ook een andere weg kiezen. Het geld dat de regering vrijmaakt voor defensie, is het extra geld dat we nodig hebben om onze pensioenen betaalbaar te houden. Zowat 2 procent van het bbp. (benadrukt) Als je dan tóch kiest voor het leger, dan maak je een politieke keuze en moet je niet komen klagen over een gigantische col. En nog een tweede punt. In 2015 zat de N-VA ook in de federale regering. Zij hebben toen een tax shift doorgevoerd die een gat sloeg van acht miljard in onze sociale zekerheid. (haalt smartphone boven) En kijk nu naar dit interview van enkele jaren later: De Wever zegt dat dat gat een bewuste keuze was om toekomstige regeringen te dwingen te snoeien in de sociale zekerheid.”
Het is een complot, zegt u?
“Geen complot, maar strategie. De Wever heeft tien jaar geleden de rijken een cadeau gedaan en nu zijn het de gewone mensen die dat moeten betalen. Dat is typisch voor rechtse partijen. Zij geloven nog altijd in het trickle-down-effect (het idee dat voordelen voor de rijken iedereen ten goede komen, red.), terwijl dat in de praktijk nog nooit gewerkt heeft.”
Dan bent u blij dat Conner Rousseau (Vooruit) de miljonairstaks weer op tafel legt?
“Tuurlijk. Wij voeren al sinds 2008 campagne voor zo’n taks. Maar ik weet zeker dat dat geen breekpunt is voor Conner. Hij zegt dat nu luidop omdat hij druk voelt van de publieke opinie. Meer is dat niet. Als hij echt een miljonairstaks had gewild, dan had hij daar een breekpunt van gemaakt tijdens de regeringsvorming. Wat hij niet gedaan heeft. Ik weet van andere partijen dat hij dat niet eens op tafel heeft gelegd. Ik ben wel blij dat Conner eindelijk inziet dat de geplande meerwaardetaks niet de superrijken zal treffen en dat hij toch minstens nadenkt over manieren om dat wel te doen. Ooit komt er een miljonairstaks, maar niet dankzij Conner, wel dankzij de publieke opinie.”
Een ander gevoelig debat is de verhoging van het remgeld bij de huisarts. Hoe kijkt u daarnaar?
“Dat is de meest asociale maatregel die je kan nemen. Ik begrijp niet dat Vooruit en Frank Vandenbroucke (bevoegd minister, red.) daarin meegaan.”
“Dat huisartsen te snel een briefje schrijven? Ik word kwaad dat zoiets geïnsinueerd wordt!”
Vandaag bedraagt het remgeld 1 of 4 euro. Is dat niet heel weinig?
(fel) “Maar er zijn nu al mensen die een doktersbezoek moeten uitstellen om financiële redenen. Ik vind dat de eerste lijn gratis moet zijn. Dat gaat hier over volksgezondheid, hè. Ik vraag mij af hoe links Vandenbroucke nog is. Kijk naar de jacht die hij organiseert op langdurig zieken: dat is toch niet normaal?”
U vindt het niet normaal dat langdurig zieken gecontroleerd worden als uit onderzoek blijkt dat daar misbruik van gemaakt wordt?
(windt zich op) “Neen, ik ga daar niet in mee. Vandenbroucke doet uitschijnen dat al die mensen profiteurs zijn. Dat zij thuis zitten, is omdat zij een briefje van de dokter hebben. Wij zijn de partij van de arbeid. Natuurlijk willen wij dat iedereen werkt, maar het moet ook doenbaar zijn. Denk je dat het toeval is dat er 120.000 oudere langdurig zieken bijkomen op een moment dat 108.000 mensen niet meer met brugpensioen mogen? Het enige wat deze regering doet, is de mensen dwingen om meer en langer te werken.”
Gelooft u niet dat huisartsen soms te snel een briefje schrijven?
“Ik vind het erg dat zoiets geïnsinueerd wordt. Ik word daar zelfs kwaad van. Huisartsen zijn niet bezig met cijfers, zij zijn bezig met hun patiënten. Het enige wat zij willen, is dat hun patiënt weer beter wordt. Als Vandenbroucke geld nodig heeft, moet hij het halen waar het zit: bij de Big Pharma, niet bij langdurig zieken.”
Als ik u zo hoor, kan u niet wachten tot de nationale staking van 14 oktober?
(lacht) “Absoluut, het is nodig. In de eerste plaats om de pensioendiefstal aan te klagen, want dat komt veel te weinig in de media. De regering pleegt een dubbele diefstal. Ten eerste beroven ze de mensen van hun beste jaren. In België ligt de levensverwachting in goede gezondheid op 63 jaar. De jaren die mensen langer moeten werken, zijn dus de laatste jaren waarin ze in goede gezondheid kunnen reizen, van hun hobby’s genieten, voor de kleinkinderen zorgen, enzovoort. En ten tweede pakt de regering verworven rechten af.”
U doet alsof werken altijd de hel is. Denkt u niet dat dat soms zinvol kan zijn?
(onverstoord) “Werken is leuk als je van je hobby je beroep kan maken, zoals politici. Maar voor veel anderen is het gewoon te zwaar. Je moet eens praten met nachtarbeiders, met verpleegkundigen. Waarom denk je dat er zoveel mensen op straat komen als de vakbonden actie voeren? (op dreef) Maar wat doet deze regering? Een pensioenmalus invoeren. De mensen moeten goed beseffen wat dat betekent. Per jaar dat je vroeger stopt, ga je vijf procent minder pensioen krijgen (voor wie geboren is na 1975; al is dat nog niet gestemd, red.). Dat is onaanvaardbaar!”
Zou u iedereen vervroegd met pensioen sturen?
“Van mij moeten mensen niet vroeger stoppen, maar ze moeten wel dat recht hebben. Wat is het alternatief? Als je hen verder gaat uitpersen, zullen er nog meer mensen ziek uitvallen. Wij gaan door met het protest tot de regering van gedachte verandert. Je voelt trouwens dat sommigen zenuwachtig worden. Kijk naar Jan Jambon (N-VA, bevoegd voor pensioenen, red.): hij krijgt het zelfs niet meer uitgelegd.”
Is het begrotingstekort eigenlijk een zorg voor u?
“Ja, maar wij zouden een andere weg nemen. De vergrijzingscommissie heeft uitgerekend dat om de pensioenen betaalbaar te houden tegen 2070, het budget moet stijgen van 11,2 naar 13,7 procent van het bbp. Dat is niet onrealistisch! Schrap de 2 procent voor het leger, schrap de 34 miljard voor extra militaire investeringen. De NAVO-landen hebben immers nu al meer boten, tanks en vliegtuigen dan Rusland.”
Pardon, zou u geen geld meer uitgeven aan defensie?
“Wij zouden het budget niet verhoogd hebben van 1,3 naar 2 procent.”
Dat maakt een verschil van 0,7 procent. Dat is niet genoeg om de pensioenen te betalen, zeker niet als u iedereen vervroegd met pensioen wil sturen.
“Maar de regering plant een extra verhoging naar 3,5 procent (tegen 2035, red.), en dat allemaal omdat Trump dat vraagt. Wij zouden dat niet doen. Ten tweede zouden wij een miljonairstaks invoeren die acht miljard opbrengt (volgens het Planbureau maximaal vier miljard, red.). En drie: dat er maar eens een audit komt naar het gat van acht miljard van 2015. Men heeft toen beloofd dat er in ruil een pak kwalitatieve jobs zouden bijkomen. Waar zijn die jobs?”
Als u deze militaire uitgaven terugschroeft, zet u zich de facto buiten de NAVO. Is dat wat u wil?
“Wij zeggen al jaren dat de NAVO niet de oplossing is. Wij willen niet meestappen in de Amerikaanse strategie van confrontatie. De agenda van Trump is niet mijn agenda. Laat ons wel wezen: waarom kopen wij die nieuwe F-35? Dat is niet om ons grondgebied te verdedigen, hè. Dat is een aanvalswapen. Dat is om Amerika te plezieren. Als we zo verder doen, storten we onszelf in een nieuwe wereldoorlog.”
Wie boezemt u het meeste schrik in: Poetin of Trump?
“Alle twee evenveel. Maar als je enkel kijkt naar militaire macht, dan moet je vaststellen dat Amerika gevaarlijker is. Natuurlijk was de Russische invasie in Oekraïne onaanvaardbaar. Maar Trump die oorlog wil met China: dat betekent wereldoorlog! Daarom moeten wij stoppen met Amerika blindelings te volgen.”
U zet een oorlogszuchtige dictator op dezelfde lijn als een democratisch verkozen president.
“Helemaal niet. Amerika is voor mij geen democratie meer. Heb je de vorige verkiezingen gevolgd? Twee miljonairs die het tegen elkaar opnemen. Is dat democratie? En kijk hoe Trump polariseert en omgaat met tegenstanders…”
U doet ook aan gevaarlijke polarisatie, zegt onze premier.
“Dat was dejoke van de dag. Als iemand polariseert, is hij het wel. Protest tegen Gaza noemt hij geruis van de buitenwereld. Wij doen het omgekeerde: wij zorgen voor solidariteit onder het volk tegen de rijkste 1 procent.”
Bent u geen gevaarlijk man? U neemt soms China als voorbeeld.
“Totaal niet. In het parlement zijn wij de partij die vecht voor de democratie. Het is de regering die organisaties zoals Antifa wil verbieden. Het is Guy D’haeseleer die de vakbond verbiedt om pamfletten uit te delen over de pensioenhervorming. Dat is Vlaams Belang, hè. Zij willen de oppositie de mond snoeren. En twee: China is niet mijn voorbeeld. Ik vind wel dat we moeten stoppen met karikaturen te maken van dat land. Er zijn daar effectief 800 miljoen mensen uit de armoede gehaald.”
“De Wever doet de rijken een cadeau en laat de gewone mensen betalen”
Omdat ze de vrije markt omarmd hebben.
(feller) “Maar komaan! Waarom lukt het India dan niet om zoveel mensen uit de armoede te halen? In China is er nog altijd een zekere vorm van planeconomie. (even stil) Als je Europa weer op de kaart wil zetten, dan moet je in dialoog gaan met China en andere landen in het zuiden. Dat is onze visie.”
Over China gesproken: Filip Dewinter (Vlaams Belang) loopt tegenwoordig rond met een pistool in zijn broeksriem. Hebt u daar begrip voor?
“Neen. Ik begrijp ook de redenering van het parket niet. Ik vind het raar dat politiekers met een wapen mogen rondlopen. Ik zou dat zelfs niet willen. Als je daarmee begint, eindig je in een cowboystaat. Je voelt dat het debat ook hier op een gevaarlijke manier aan het polariseren is.”
De intolerantie komt altijd van links, zegt Assita Kanko (N-VA).
“Wat een onzin. Het is dringend tijd dat zij eens een rapport van het OCAD (het orgaan dat dreigingen analyseert, red.) leest. Dan zal ze weten dat het meeste gevaar van extreemrechts komt.”
Acht jaar geleden werd u aangevallen met een mes. Denkt u daar nog vaak aan?
“Niet zo, neen. Dat was een donderslag bij heldere hemel. Ik krijg eigenlijk weinig dreigbrieven. Ik ben toen direct weer het podium opgekropen. Dat was de beste beslissing die ik kon nemen. Anders had ik misschien wel een schrik opgedaan. Sindsdien neem ik wel altijd enkele kameraden mee als ik ergens ga speechen.”
U bent bijna vier jaar voorzitter van PVDA. Welke balans maakt u op?
“Het waren vier boeiende jaren − dat vooral. Vorig jaar zijn we ook in Vlaanderen helemaal doorgebroken zoals we altijd voorspeld hebben. Het was ook echt een collectief avontuur. Ik denk te mogen zeggen dat ik de grootste teamspeler ben van alle voorzitters. Als ik zie hoe onze leden en volksvertegenwoordigers blijven militeren op straat, dan krijg ik echt een warm gevoel.”
Op lokaal niveau zetelt u in Vlaanderen in geen enkel bestuur meer. Is dat geen ontgoocheling?
“Jawel, dat is spijtig. In Zelzate bijvoorbeeld hadden we graag ons werk verdergezet. Maar onder druk van bovenaf heeft Vooruit voor N-VA gekozen. Ik heb persoonlijk geen probleem met Conner, maar ik vind het echt spijtig dat hij de N-VA achternaloopt. Op deze manier verzwakt hij links Vlaanderen.”