Binnenkijken in een klimaatbewust en ecologisch gerenoveerd Brussels herenhuis

De binnenkijkdag ‘Mijn Thuis Op Maat’ van NAV (Netwerk Architecten Vlaanderen) zet toekomstgerichte woonvormen in de kijker. Een opvallende renovatie was deze van een jong koppel dat klimaat-, water- en groenbewust wenste te renoveren.

De woning springt niet alleen in het oog door zijn charmante architectuur met respect voor het historisch karakter, maar ook vanwege de sterke nadruk op klimaatadaptief bouwen. Voor architect Sebastiaan Leenknegt van Metriek Architecten en Ingenieurs vormt dit een cruciaal onderdeel van het ontwerp.

“Door de klimaatverandering treden immers steeds langere perioden van droogte, overstromingen en wateroverlast op. Denk maar aan de extreme regenval van de voorbije maanden. Collectieve oplossingen, zoals dijken en wachtbekkens, volstaan niet langer. Ook de individuele waterhuishouding van woningen zal de komende jaren aan belang winnen”, geeft de architect mee.

Groendak op korte termijn

Voor deze woning implementeerden de bouwheer en de architect voor de waterafvoer een regenwaterput in de tuin, een voorfilter (doorval) én nafilter (koolstoffilter), en een dubbele waterafvoer op de achtergevel: één voor het groendak en één voor het afwaterend dak. Sebastiaan Leenknegt: “Het groendak wordt in een latere fase nog aangelegd. Hierbij moet er rekening gehouden worden met een correcte waterdichting, voldoende hoogte, en een stevige structuur. Handig is ook wanneer er een grindrand wordt voorzien om een makkelijk onderhoud te garanderen. Voorts werd er een pomp voor het regenwater in de kelder geplaatst.”

Daarnaast had de bouwheer nog meer specifieke eisen om woonkwaliteit op een ecologisch verantwoorde manier te verbeteren: eerst en vooral zijn de asbest, loden leidingen en verouderde elektriciteit verwijderd. Op energetisch vlak is alle schrijnwerk vervangen en is de achtergevel en het dak geïsoleerd. De gevel werd geïsoleerd met een geïntegreerd ETICS-systeem: een EPS-isolatie met rechtstreeks daarop een pleisterlaag.

Dan toch geen warmtepomp

Een groot compromis bleek het verwarmingssysteem te moeten vormen. “We hebben in detail bekeken om een warmtepomp te installeren. Hiervoor hebben we nog een warmteverliesberekening gemaakt”, aldus de architect. “In de typisch Brusselse herenhuizen blijkt dit echter vaak een moeilijk verhaal, omwille van meerdere redenen. Door het volume van de woning was het vermogen te groot. Daarnaast dienden alle radiatoren vervangen te worden en was hetook lastig om de buitenunit in de tuin te kunnen plaatsen voor akoestische redenen.”

“Uiteindelijk bleek hier de investering én de voorspelde werkingskost te hoog, er is gekozen voor een hoogrendementsgascondensatieketel. Al is de woning nu wel grotendeels ‘warmtepompklaar’, de nodige wachtbuis ligt bijvoorbeeld al klaar om in de toekomst toch voor een warmtepomp te kunnen kiezen.”

Er waren (zoals altijd) ook financiële beperkingen. De bouwheer heeft hier gekozen toch de meeste basisinvesteringen te doen, en creatief te zijn met de afwerking. Het bleek ook geen evidentie om consistent ecologische materialen te gebruiken.

Van binnen naar buiten

Meer architecturaal gezien werden de keuken en de living met elkaar verbonden door een opening in de muur. “De verbinding met de tuin werd verbeterd door een nieuw deurraam met maximale grootte, een zitraam en een terras”, licht de architect toe. “De vloerbekleding loopt naadloos over van binnen naar buiten. De badkamer werd vernieuwd en vergroot, en kreeg eveneens een lichtkoepel. De bouwheer heeft een voorliefde voor de Scandinavische stijl: open en lichte ruimtes, maar met een combinatie van warme materialen en frisse kleuren.

Deze woning is te bezoeken op zondag 26 september, na registratie: www.mijnthuisopmaat.be.

Woonfiche

– Locatie: Schaarbeek, Brussel
– Architect: Metriek Architecten en Ingenieurs

– Type woning: Rijwoning/herenhuis
– Renovatiejaar: 2021
– Budget: circa 150.000 euro, btw en inclusief studies
– Woonoppervlakte: 240 m² bovengronds
– Gezinssituatie: gezin met 1 kind

(Tekst: Kelly Cuypers)