Een weekendje Esch-sur-Alzette, Europese Culturele Hoofdstad 2022: Cultuurbad in een mijnstad

Wie het voorjaar wil beginnen met een stevige geut kunst en cultuur, kan daarvoor vanaf eind deze maand terecht in het Luxemburgse Esch-sur-Alzette, dit jaar fier als een pauw pronkend met zijn uitverkiezing tot Europese Culturele Hoofdstad.

‘Esch, nog nooit van gehoord’ horen we jullie al luidop opmerken. Terecht, want ook wij konden deze stad op het eerste zicht niet thuiswijzen. En wat doet een mens dan? Een weekendje Esch inboeken en ter plaatse alles checken. Zo gezegd, zo gedaan. Wij dus op een druilerige januariochtend op naar Esch.

Om Esch een beetje te situeren: deze stad – de tweede grootste stad van het Groothertogdom Luxemburg – bevindt zich een 30-tal km onder Aarlen, pal op de grens met Frankrijk. Net als Lille in 2004, maakt de Cultuurhoofdstad er een grensoverlappende samenwerking van met haar Franse buren van de regio Communauté de Communes Pays Haut Val d’Alzette. Maar meer daarover later.

Voormalige mijnstad

De stad laat zich op het eerste gezicht het best omschrijven als een gemoedelijke en kraaknette provinciestad. In de binnenstad maken de mooie gevels en robuuste koopmanshuizen meteen duidelijk dat Esch een rijke handelsstad is, met dank aan haar industrieel verleden. Nu is Esch een cultuurstad, maar ooit was het een mijnstad. Dat verleden wordt trouwens liefdevol omarmd: de voormalige fabriekssites en mijninstallaties vormen trotse baken in de stad. Het beste voorbeeld is de stadswijk Belval, die volop aan het evolueren is van een lichtjes verpauperde industriële site tot een bruisende stadswijk vol prestigieuze stadsprojecten.

Maar wij starten met een verkenning van de binnenstad en maken we een slentertocht langs de Rue de l’Alzette, meteen de langste voetgangerszone van Luxemburg. Deze winkelwandelstraat doorkruist het stadscentrum en leidt je langs enkele van de meest prestigieuze musea en gebouwen van Esch, zoals het Musée National de la Résistance, het raadhuis en het Justitiepaleis. Ondanks het vroege uur en de winterse kou laat de binnenstad een levendige indruk na, met talrijke gezellige cafés en koffiehuizen waar jong en oud zich verdringen rond een brede keuze aan verleidelijke ontbijtkoeken, suikerbommen en hartverwarmende koffies. Na een deugddoende koffiestop bezoeken we het Musée National de la Résistance*. Dit recent gerenoveerd museum focust op de Tweede Wereldoorlog en het plaatselijk verzet tegenover de nazi-bezetters. (*opgelet, dit museum is momenteel gesloten en zal op een andere locatie worden ondergebracht)

Een stevige portie cultuur

We laten de oorlog achter ons en trekken naar de Möllerei, een immense voormalige industriële site aan de rand van de stad. Hier trekt straks de expo Hacking Identity Dancing Diversity het cultuurjaar op gang. Verwacht een levendige caleidoscoop van overlappende kunstvormen die ons niet enkel visueel, maar ook intellectueel prikkelen. Of met andere woorden: dit is een echte must see, net zoals de gerenoveerde site zelf.

Tweede publiekstrekker wordt Remixing Industrial Parts, ook al in een voormalige fabriekshal. Niet aan de rand van de stad, maar in het centrum van stadswijk Belval. In de Massenoire, zoals de fabriekshal heet, stap je een soort van teletijdmachine in, waarbij je de regio over een periode van nagenoeg 100 jaar ziet evolueren van een grauwe industrieregio tot een levendige provinciestad anno 2022. De focus van deze visuele tentoonstelling ligt op het industriële aspect, de menselijke interactie en de vele veranderingen in het landschap.

Beide expo’s lopen van 27 februari tot en met 15 mei. Esch bouwt het cultuurjaaraanbod rond de seizoenen op, zodat je de stad meerdere keren kan bezoeken en telkens nieuwe dingen kan ontdekken. Plan je je bezoekje in de lente, dan mag je naast deze twee absolute topexpo’s nog heel wat andere culturele lekkernijen ontdekken. Te veel om op te sommen, maar in het online programma is er voor elk wat wils.

Rebelsere kant

De ietwat rebelsere kant van Esch ontdekken we in de Kulturfabrik, een cultureel centrum dat is ondergebracht in hoe kan het ook anders een voormalige fabriekshal die omgevormd is tot een kleurrijke mix van concertzaal, cinema, kunstgalerij, brasserie en kunstenaarsatelier. Hier staan de komende maanden diverse concerten en workshops ingepland.

We sluiten ons weekendje af met een uitstapje over de grens, naar de Franse grensstad Micheville. Zoals we hierboven al vermeld hebben, bevat het culturele luik van Esch 2022 ook een stevige poot op Franse bodem. Place to be is het cultureel centrum L’Arche waar tentoonstellingen, concerten en workshops zijn voorzien. (Igor Vandenberghe)

Praktisch

Alle informatie over Esch als Europese Culturele Hoofdstad en het volledige programma vind je op www.esch2022.lu. De Luxemburgse stad opent zijn cultuurjaar op zaterdag 26 en zondag 27 februari.

Meer informatie over het Groothertogdom Luxemburg vind je op www.visitluxembourg.com

Goed om te weten: in Luxemburg is alle openbaar vervoer gratis.