Svetlana Bolshakova: “Ik voel me vaak eenzaam”

Kent u Svetlana Bolshakova nog? Deze blonde babe zette het hinkstapspringen op de kaart in ons land. In 2010 pakte ze brons op het EK. The sky leek the limit. Maar blessures kunnen meedogenloos zijn. Anderhalf jaar geleden nam de nu 33-jarige atlete van Russische afkomst afscheid van de sport. Haar verhaal leest als een rauwe roman.

Svetlana beleefde haar eerste levensjaren in Vladivostok, het uiterste oosten van de toenmalige Sovjet-Unie. Dat was het verbanningsoord van haar vader. De communistische krijgsraad kende geen genade met militairen die een ongeval veroorzaakten, en al zeker niet als ze iets op hadden. Amper vier was ze, toen ze haar moeder schijnbaar levenloos op de grond vond. Een hersenbloeding. Ze zou het overleven, maar voor eeuwig verlamd blijven aan één kant. Moeder, zoon Aleksey en dochter Svetlana keerden terug naar Sint-Petersburg waar ze introkken bij de grootouders. Vader bleef in Vladivostok. De lijdensweg was niet voorbij. Vader zocht zijn toevlucht in de drank. En leerde een nieuwe vrouw kennen. Een scheiding zou volgen. Een nieuw trauma voor Svetlana. Gelukkig was atletiek toen al op haar pad gekomen. Ze was een groot talent in hinkstapspringen, een populaire sport in Rusland.

Was atletiek een vluchtweg voor jou?

Ja. Dat was voor mij dé manier om iemand te worden. Misschien was ik anders ook beginnen drinken. Mijn broer moest als tiener al gaan werken om ons te onderhouden. Mijn moeder knokte wel, maar kon het niet alleen. Ik moet hem heel dankbaar zijn. Hij heeft geen jeugd gekend. Maar hij bracht wel de centen binnen zodat ik kon sporten en later studeren. Hij wou dat ook. Ga jij maar studeren, zei hij, ik ga voor jullie zorgen. Daarom kan ik niet zeggen dat ik ongelukkig was als kind. Ik heb uiteindelijk alle kansen gekregen.

Was je blij dat je in 2006 uit Rusland weg kon?

Neen, helemaal niet. Ik was er amper 21 en moest mijn moeder achterlaten. En Sint-Petersburg, de mooiste stad ter wereld. Ik was toen een jaar samen met Stijn (Stroobants, ex-hoogspringer uit Vilvoorde, red). Hij zag het niet zitten om naar Rusland te verhuizen. Ik begrijp dat wel. Maar ik wou geen langeafstandsrelatie. Als ik twee uur na een sms geen antwoord krijg, ben ik al ongerust. Dus zijn we getrouwd en naar België verhuisd. Dat is liefde, hè. (lacht)

Heeft de scheiding van je ouders je geloof in de liefde niet aangetast?

Als tiener wellicht wel. Maar als volwassen vrouw zie ik dat anders. Ik wás zeer boos op papa, zeker toen ik ontdekte dat hij een kind bij die vrouw had. Maar vandaag kan ik dat plaatsen. Wellicht was de situatie ook voor hem niet eenvoudig. Hoe kan je over iemand oordelen als je niet in zijn schoenen staat? Soms is het beter dat mensen hun eigen weg gaan. Stel dat mijn ouders samen bleven, en elke dag ruzie maakten: zou ik dan gelukkiger geweest zijn?

Je spreekt uitstekend Nederlands. Verliep de aanpassing op alle vlakken zo vlot?

O neen. Ik heb me vaak eenzaam gevoeld, en nog steeds. Als ik mijn beste vriendin bel in Rusland, heb ik drie woorden nodig om te zeggen hoe ik me voel. In België kan ik moeilijker mensen vertrouwen. Mijn beste vriendin hier is ook een Russische. Dat zegt iets. Ik ben ook heel rechtuit. Ik wil zwart of wit. Met grijs ben je niets. Die directe aanpak wordt in België niet altijd aanvaard. Dan moet ik mij nadien excuseren. (lacht) Gelukkig ben ik schitterend opgevangen door de familie van Stijn. Ik heb het ook moeilijk met de clichés over Russische meisjes. Wij zijn ofwel prostituees, ofwel profiteurs. Het eerste wat ik op televisie zag, waren de Matroesjka’s.

Een ideaal taalbad.

Ik vond dat frustrerend. Alsof alle Oostblokmeisjes op straat tippelen. Toch zit dat in de hoofden van de mensen.

“Ik kan niet omgaan met mensen die drinken. Zo diep zit het. Alcohol degradeert iemand zo hard.”

Waarom wou je de Belgische nationaliteit?

Dat was beter voor mijn carrière. Anders zou ik telkens opnieuw naar Rusland moeten voor wedstrijden. En ik wou niet op de nek leven van mijn man.

In 2010 sloot België je in de armen toen je achtste werd op het WK indoor in Doha en derde op het EK outdoor in Barcelona.

Dat deed deugd. De jaren voordien waren niet gemakkelijk. Stuur ze maar terug, kreeg ik vaak te horen. Andere atletes zagen mij ook als een indringer. Wellicht is dat normaal. Plots komt die Russische hier hun contract afsnoepen. Maar dat was niet voor mijn schoon ogen, hè. Ik heb moeten presteren voor dat contract.

Je werd de babe van de Belgische atletiek genoemd. Lokte dat ook jaloerse reacties uit?

Ja. Maar ik vrees dat jaloezie eigen is aan vrouwen. Of dat nu over je geld gaat, je man of je uiterlijk. Ik kan mijn vriendinnen op één hand tellen. Ik voelde me altijd beter onder mannen. Ik vond die aandacht wel fijn, ik zal dat niet ontkennen. Maar ik hoop dat de mensen mij ook sympathiek vonden, dat niet alleen mijn uiterlijk in de smaak viel.

Wat had jij kunnen bereiken zonder al die blessures?

(zucht) Dat vraag ik me vaak af. Na 2010 viel ik van de ene in de andere blessure. Ik vrees dat ik me te veel geforceerd heb. Eerst in Rusland waar het trainingsregime keihard is. Jullie zijn zot, zei Stijn toen hij de eerste keer kwam kijken. Als tiener trainde ik zes dagen op zeven, minstens drie uur. Maar daarna ook in België: een gevolg van het systeem. Je moet elk jaar prestaties leveren om een nieuw contract te versieren. Je moet dus wel eens je revalidatie forceren als je niet zonder inkomen wil vallen.

Je persoonlijk record is 14m55. Je zou hiermee zevende geworden zijn op de Spelen in Rio.

Ik weet dat. Ik ben er zelfs van overtuigd dat 14m80 kon. En dat is wereldtop. Dat frustreert me wel. Anderzijds: ik mág niet ontgoocheld zijn. Zie wat mijn moeder heeft moeten doorstaan in haar leven. Hoe kan ik dan klagen?

Hoe is het met haar vandaag?

Ze trekt nog steeds haar plan, ze is nu 58. We bellen elke week.

Hoe is je band met je vader?

Niet zo goed. Ik hou van hem, dat zeker. Maar wij hebben niet echt een band. Ik heb het soms moeilijk daarmee. Wat als er iets gebeurt? Zal zijn vrouw mij dan een sms sturen? Hij is al een long kwijt. En toch blijft hij roken. (zucht diep) Hoe hard kun je spelen met je gezondheid? Ik snap dat niet. Idem voor dat drinken. Ik kan niet omgaan met mensen die drinken. Zo diep zit het. Mijn papa is een lieve man, maar hij is onherkenbaar als hij gedronken heeft. (feller) Waarom doen mensen dat toch? Alcohol degradeert iemand zo hard.

“Ik moet ermee leven dat ik tussen twee werelden zweef. Ik ben Russische én Belgische, en dat zal nooit veranderen.”

Wat doe jij vandaag?

Sport staat nog steeds centraal. Ik werk als fitnessbegeleider en personal coach. Ik probeer ook zelf te sporten, maar het is niet eenvoudig. Ik voel mijn knie nog steeds. Een kraakbeenletsel herstelt bijna niet. Topsport heeft mijn lichaam wellicht kapot gemaakt. En verder ben ik natuurlijk mama van Alexander, die nu drie is. Zonder hem zou het moeilijker geweest zijn om een leven na de sport op te bouwen. Ik zou nog graag een kindje willen, of twee. Ik weet hoe belangrijk een broer kan zijn.

Zou je nog terug willen naar Sint-Petersburg?

Als Stijn dat voorstelt, vertrekken we meteen. Hoe gelukkig ik ook ben, ik heb vaak heimwee. Ik kan zelfs niet omschrijven hoe verliefd ik ben op die stad. (zwijgt even) Anderzijds: wellicht zou ik dan ook België missen. Ik heb hier ook vrienden, de familie van Stijn, allemaal lieve mensen. Ik moet ermee leven dat ik tussen twee werelden zweef. Ik ben Russische én Belgische, en dat zal nooit veranderen.

Het sportrapport van Svetlana Bolshakova

Als kind was mijn idool …

Jelena Isinbayeva, een polsstokspringster uit Rusland. En Jonathan Edwards, een icoon in hinkstapspringen.

Vandaag heb ik grote bewondering voor …

Eline Berings. Zo vaak geblesseerd, en zo hard terug knokken.

Mijn mooiste sportmoment?

Brons op het EK in Barcelona. Maar ook: mijn eerste Belgisch record even voordien. Zó onverwacht.

Mijn grootste ontgoocheling?

De Spelen in 2012. Ik was leeg toen ik in Londen aankwam. Ik heb mij te veel moeten forceren voor de limiet. Zo jammer. Ik heb niet kunnen genieten van mijn enige Spelen.