Regisseur Lukas Dhont: “In films maken vind ik mijn bestaansreden”

Twee keer maakte Lukas Dhont een film vanuit zijn hart, twee keer raakte hij daarmee het hart van vele anderen. Zijn tweede, Close, is vanaf woensdag 2 november te zien in de bioscoop, en gaat over vriendschap en het verlies ervan, in een wereld waarin mensen nog te weinig zichzelf mogen zijn en gevoelens van tederheid tussen mannen nog veel te dikwijls een taboe zijn.

Een film maken omschrijft Lukas Dhont als een proces met veel gezichten. Soms zit hij wekenlang helemaal alleen op zijn kamer te schrijven, soms draait hij scènes omringd door tientallen mensen, en de voorbije weken liep hij dan weer de benen van onder zijn lijf om zijn nieuwste, Close, onder de aandacht te brengen. Met plezier. “Want ik ben dankbaar voor de aandacht die mijn films krijgen. Dat mensen ernaar willen komen kijken, erover willen praten: ik besef dat dat niet vanzelfsprekend is.” En dat maakt dat hij zich met de glimlach van de ene tenue in de andere laat hijsen en telkens weer andere poses aanneemt. Ook al staat hij liever áchter de camera. Want films regisseren was wat Lukas als kind al voor ogen had, en waar hij sindsdien lijnrecht naartoe werkte. Dat leidde in 2018 niet alleen tot zijn debuutfilm Girl, hij kreeg er op het filmfestival van Cannes ook de Caméra d’Or voor. Voor Close mocht hij daar dit voorjaar zelfs de Grand Prix gaan ophalen. De Amerikaanse distributeur van Close, A24, zendt de film bovendien in voor verschillende Oscar-nominaties: niet alleen die voor beste internationale film maar ook voor onder meer beste regisseur, scenario en acteur.

Mission accomplished? Niet voor Lukas. “Ik heb niet het gevoel dat ik er nu ben, ondanks het succes van de eerste twee films. Integendeel, alleen door mezelf en wat ik wil vertellen constant in vraag te stellen, kan ik mezelf en de mensen met wie ik werk blijven pushen om beter te worden. Ik heb nog maar twee films gemaakt, er valt nog zo veel te leren en te ontdekken. Dat vooruitzicht geeft mij een goed gevoel.”

Wat wil je vertellen in je films?

“Dat thema’s als gender, seksualiteit en identiteit niet voorbehouden zijn voor een nichepubliek, maar iedereen aanbelangen. Omdat iedereen er in zijn of haar leven mee wordt geconfronteerd. Ik zoek naar manieren om zo veel mogelijk mensen mee te nemen in dat verhaal en hen zo met elkaar te verbinden.”

Je schrijft vanuit je eigen leefwereld. Is het dan ook een must om je verwant te voelen met je personages?

“Ik breng een lange tijd door met die personages, ze worden soms letterlijk mijn ingebeelde vriendjes. (lacht) Ik vraag me doorheen de realiteit voortdurend af wat zij zouden doen of zeggen, met het fictieve verhaal in mijn achterhoofd. Zo groeien mijn personages, er sluipen stukjes van mezelf in, maar ook van anderen. Ik leer ze kennen en van ze houden, met hun gelaagdheden en fouten. Nee, het zwart-witconcept van helden en slechteriken is niets voor mij.”

Zowel Lara in ‘Girl’ als Leo in ‘Close’ tonen zich wel als overlevers.

“Het zijn allebei personages die sterk zijn omdat ze voor hun doel gaan, maar ze hebben hun gebreken en maken niet altijd de juiste keuzes. Ze willen de groep volgen, willen mee in de concepten die onze maatschappij voorschrijft. Ze zijn dus niet bepaald voorbeelden, maar confronteren ons wel met hoe moeilijk het is om als opgroeiende jongere een koers te varen die ingaat tegen alle labels en verwachtingen.”

“Mijn volgende personages kunnen heel anders zijn, zo lang ze me maar blijven interesseren. Maar over Trump bijvoorbeeld zou ik geen film kunnen maken, ook al lijkt me dat een zeer boeiend personage en ga ik zeker kijken als een ander een film over hem draait. Alleen zou ík de fictieve Trump geen vier jaar lang in mijn hoofd kunnen verdragen.”

De thema’s die je aansnijdt, zijn er die je kent uit je eigen jeugd?

“Als jonge gast ging ik heel vaak naar de cinema. Aanvankelijk om te vluchten, in de donkere zaal, in het verhaal. Tot ik rond mijn veertiende met school naar Brokeback Mountain ging kijken, en de cinemazaal plots een plek van herkenning werd in plaats van een vluchtoord. Ineens zag ik de verlangens die ik zelf onderdrukte, geprojecteerd op een groot scherm. Film werd daardoor behalve een vlucht ook een soort haven voor mij, en zo een medium waarin ik de thema’s kon aanpakken niet in het minst in beeld en muziek –, die ik tot dan toe niet onder woorden kon brengen. Thema’s die zich destijds afspeelden op de speelplaats op school, die tenslotte een afspiegeling is van de maatschappij: met groepen, hiërarchie, jongeren die populairder, sterker, anders zijn dan anderen.”

‘ Girl’ geraakte tot op Netflix in de VS, ‘Close’ werd al verkocht aan meer dan honderd landen wereldwijd. Hoe rijm jij de grote belangstelling voor je films met de groeiende onverdraagzaamheid voor alles wat anders is?

“Meestal krijg ik te horen ‘dat het vandaag toch allemaal al veel beter gaat’. En dat is misschien wel zo. Maar het is ook een feit dat leerkrachten in Florida het aan de andere ouders moeten signaleren als er een LGBTQ-kind in de klas komt zitten. Waanzin! Toch denk ik dat er net in dat klimaat nood is aan films en boeken die loskomen van alle labels, waarin plaats is voor fluïditeit en intimiteit, een ander soort tederheid ook dan de toxische mannelijke voorbeelden die de wereld tot nu toe domineren. Onze Amerikaanse distributeur vindt het blijkbaar alleen maar meer nodig om ook die stemmen te laten horen. Want daar vinden de vele mensen die níét akkoord gaan met het zo hallucinant terugschroeven van verworden vrijheden, steun in.”

“Ik hoop dat zulke films het gesprek over die thema’s in alle landen waar ze te zien zijn alleen maar kunnen aanzwengelen en misschien verbinding tot stand brengen. En op die manier signs of the times worden. Dialoog is belangrijker dan ooit, in een tijd waarin inderdaad vooral veel naar elkaar geschreeuwd wordt.”

Je werkt graag samen met je eigen idolen: het electroduo The Blaze maakte de soundtrack voor ‘Close’, binnenkort ga je samen schrijven met de Franse auteur Édouard Louis… Wie staat nog op dat lijstje?

“Ik zou heel graag ooit met het danscollectief La Horde werken, omdat dans en choreografie me ook altijd enorm geboeid hebben. Ik vind het gewoon fijn om samen te werken met mensen die mij inspireren.”

En daar heeft de jongen die vroeger vluchtte uit de realiteit nu dan wel het lef voor?

“Toch wel! Ik ben altijd onzeker geweest als kind, maar van zodra ik films begon te maken en mensen regisseerde, viel dat allemaal van me af. Daar vond ik mijn bestaansreden in, in die mate zelfs dat alles moet wijken om het doel te bereiken. Toen we een choreograaf nodig hadden voor Girl, moest en zou dat Sidi Larbi Cherkaoui zijn. Ik ben tot naast zijn bureau gaan staan om hem daarvan te overtuigen.” (lacht)

Je bent een controlefreak en perfectionist volgens je omgeving. Vind je dat zelf ook?

“Ik gebruik liever de term gepassioneerd. (lacht) Maar het klopt wel. Ik werk dan ook jarenlang met een heel team aan één film. Dan moet alles kloppen gewoon, ik zou het niet anders verdragen. De kleur van de zetel waarop mijn personage zit, is wel degelijk belangrijk voor mij. Maar ik kan ook heel goed het onderscheid maken met wat Davy (Parmentier, creatief directeur van VTM en partner van Lukas, red.) doet, hij maakt content voor televisie. Daar wordt alles veel sneller gemaakt, en beantwoordt een goed programma gewoon aan andere normen dan in de filmwereld. Ik kan genieten van álles wat goed gemaakt is, of dat nu een vier uur durende opera is of een trashy popsong. Het ene ontroert me, op het andere ga ik helemaal los. Juist die veelzijdigheid vind ik interessant.”

“Maar ik denk niet dat ik op persoonlijk vlak ook zo perfectionistisch ben. Ik kan zelfs heel verstrooid zijn.”

En dan stap je bijvoorbeeld op de Thalys richting Parijs als je in Amsterdam moet zijn.

“Echt gebeurd, inderdaad.

Maar tot mijn verdediging: de klankafwerking van Close gebeurde in Amsterdam, de beeldafwerking in Parijs. Dat maakte het er niet eenvoudiger op. Ik ben die laatste dag van de klankafwerking dus tien uur te laat in Amsterdam aangekomen. Maar het is goed gekomen.”

Ik kan me voorstellen dat er bij jou en Davy aan de keukentafel levendige gesprekken worden gevoerd.

“Zeker weten! We zijn ook heel eerlijk tegen elkaar. Als hij iets op tv brengt dat ik niet goed vind, dan zeg ik dat gewoon. Als ik hem meeneem naar een film geeft hij daar ook zijn mening over. Onze smaken verschillen echt wel, maar dat maakt het alleen maar leuker. En soms zijn we het ook helemaal met elkaar eens, zoals over de Zuid-Koreaanse film Parasite.”

Werkt dat trouwens goed, twee carrièremannen onder één dak?

“Ik vind dat eigenlijk een goeie basis zelfs, we begrijpen van elkaar dat we voluit voor onze ambities gaan. Zolang we goed blijven communiceren gaat dat goed. En we zorgen ervoor dat we betrokken blijven bij elkaars werk, en niet alleen toeschouwer zijn. Dan test Davy een nieuw programma op mij uit, of toon ik hem een scène om te zien hoe hij reageert.”

En denken jullie, als twee jonge dertigers, ook wel eens aan kinderen?

“Ik heb een petekind, Charlie, dat me toont hoe mooi en krachtig dat zou kunnen zijn. Ik geniet ervan om bij hem te zijn. Maar op dit moment in mijn leven vind ik het ook heel belangrijk om datgene wat ik wil vertellen op een artistieke manier naar buiten te brengen. Die persoonlijke missie wil ik echt wel voortzetten. Ik sluit niets uit, maar momenteel beschouw ik mijn films als mijn baby’s. Die ik met liefde op de wereld heb gezet, en heel veel zorg en aandacht wil geven.”

tekst Nancy Boerjan beeld Noortje Palmers Styling Farah El Bastani make-up Carolien Wardenier 

(foto cover: wit hemd Bourrienne | blauwe gestreepte blazer Selected Homme | ring Tiffany & Co)

Als locatie voor de shoot werd Opera Gent gebruikt. Je kan hier binnenkort terecht voor de productie ‘Faust’ van Robert Schumann, o. l. v. Philippe Herreweghe en in de regie van Julian Rosefeldt. Info: operaballet.be.