Gezinswandeling in Ename neemt je mee op een boeiende reis door ons bosverleden

Het Groot Wandelboek Vlaanderen bundelt de mooiste wandelingen in Vlaanderen, zoals deze prachtige gezinswandeling in Ename, die je meeneemt op boeiende reis door ons bosverleden. Dit bijzondere bosgebied won ooit de Vlaamse Monumentenprijs.

Bos T’ Ename, op de oostelijke valleiflank van de Schelde, werd al heel vroeg intens gebruikt. Sinds de prehistorie werd er gekapt en begraasd, met als gevolg een serieuze bosvernietiging. Pas toen de abdij van Ename eigenaar werd – vanaf de elfde tot de achttiende eeuw – werden er opnieuw bomen aangeplant. Een eerste vorm van bosbouw ontstond. Bankier Ernest Coppe werd in 1846 privé-eigenaar van het bos; hij liet bij zijn zoektocht naar steenkool het bos van de kaart vegen. Eind negentiende eeuw was zowat het volledige bos – ingegeven door hongersnood – omgevormd in akkers. Verschillende plantensoorten overleefden deze periode, om later de herbeboste gebieden te koloniseren. Over de talrijke cultuurhistorische relicten van Ename en zijn bos kom je meer te weten in het Provinciaal Archeologisch Museum (PAM) Ename.

(1)>(2) 0,7 KM

Van de Sint-Laurentiuskerk en wandelknooppunt 24 naar een kantelpoortje aan het eindevan de Natusdreef

Wandel naar de Sint-Laurentiuskerk, aan de kop van het driesplein. In de buurt van wandelknooppunt 24 (1) staat ook een informatiebord van Natuurpunt. Loop langs de hoofdstraat (Zwijndries) het dorp uit, weg van het driesplein. Je loopt de richting wandelknooppunt 33 uit en volgt de Natuurpunt/ AS-Adventureroute Wees de eerste 500 meter voorzichtig omdat op dit stukje gemotoriseerd verkeer toegelaten is. De auto’s hoor je over de kasseien goed naderen. Je wandelt een stukje de Kattenberg op. Ga vervolgens de doodlopende Natusdreef in. Dit is de tweede straat aan je linkerkant. Je volgt vanaf nu de rode route richting wandelknooppunt 33. De verharding mag je snel ruilen voor een graspad tot aan het begrazingsblok. De route stuurt je links door een kantelpoortje aan het einde van de Natusdreef (2) .

(2)> (3) 0,5 KM

Van een kantelpoortje aan het einde van de Natusdreef naar een tweede kantelpoortje bij wandelknooppunt 33

De rode route leidt je langs de bosrand. Vanaf een tweede kantelpoortje (3) bij wandelknooppunt 33 wandel je rechts het bos in.

Hoefafdrukken, looppaadjes en geschilde bomen wijzen erop dat hier grazers aan het werk zijn. Het natuurgebied Bos T’ Ename wordt begraasd door konikpaarden en gallowayrunderen.

Uit het primitieve konikboerenpaardje zijn in Polen individuen geselecteerd die nog kenmerken vertoonden van het uitgestorven tarpanpaard. De wilde tarpans zwierven in de grote oude oerbossen van Polen rond. Geen wonder dat de koniks zich in Bos T’ Ename thuis voelen. In de winter begrazen ze onder meer de bramen. Dood (zoet) hout wordt opgevreten. Boompjes worden geschild. Gevolg: een onvoorspelbaar mozaïek van open en gesloten plekken, van jong en oud. Dit komt de biodiversiteit alleen maar ten goede.

(3)> (4) 0,8 KM

Van een tweede kantelpoortje bij wandelknooppunt 33 naar een informatielokaaltje

Vanaf het kantelpoortje kies je de richting knooppunt 31. Je volgt de rode Natuurpuntroute. Let op: Na een poosje stuurt het pad je aan de voet van de helling links het bos in voor een klim. Als je opnieuw bij referentiepunt 2 komt dan ben je 70 meter te ver gelopen. Door een kantelpoortje kom je vervolgens op een getrapt houten vlonderpad. De paden kunnen hier aan de voet van de helling dan ook erg modderig zijn. Even voorbij een volgend klappoortje steek je via een brugje een beekje over. Daarna kies je op de eerstvolgende T-splitsing voor rechts. Volg rechts de rode route door een jong bosje. Laat je niet verleiden door de knooppuntenbordjes. Blijf de rode route volgen. Als je eenmaal uit het bos bent, loop je rechts door het klappoortje naar een open houten ‘informatielokaaltje’ (4).

Dit historische boscomplex is dan ook voorzien van woord en beeld. De informatieve teksten geven je een kleine cursus bosecologie.

(4)>( 5) 0,3 KM

Van het houten informatielokaaltje naar de Konijnenberg

Wandel rechtdoor. Net voor de door de kasseien lawaaierige Katteberg duik je links een pad in. Je laat je nu leiden door de blauwe route. Je loopt door een holle bosweg. Nadat je om een boomkwekerij heen bent gelopen, ga je rechts over een houten bruggetje. Je wandel weer op de vertrouwde rode route naar wandelknooppunt 31. Je start met de korte, maar vrij stevige klim van de Konijnenberg (5). Blijf de bosrand volgen.

Na de laatste ijstijd, ongeveer tienduizend jaar geleden, was het konijn in Vlaanderen uitgestorven. In de dertiende eeuw werd

het opnieuw geïntroduceerd. Waar grond te zwaar was om de konijnen te laten graven, werden ze in kunstmatige heuvels

met holen ondergebracht. Zo’n heuvel zie je in het grasland voor je. Het vlees van de konijnen ging naar de abdij en de adel, het konijnenbont naar de hoedenmakers.

(5)> (6) 0,4 KM

Van de Konijnenberg naar de geasfalteerde straat Blote

Boven bij de top kom je bij knooppunt 31. Door een poortje stap je uit het begrazingsblok. Vanaf het informatiebord ‘Bos T’ Ename’ bij de weg loop je rechts door de geasfalteerde straat Blote (6).

Deze straat geeft je mooie vergezichten op Ename en het historische boscomplex.

(6)> (7) 0,7 KM

Van de geasfalteerde straat Blote naar de kasseiweg van de Katteberg

Je stapt naar knooppunt 32. Na 400 meter ga je via trappen bij knooppunt 32 rechts het gebied opnieuw in.

Je wandelt naar knooppunt 25. Vanaf de bank heb je een superuitzicht op Bos T’ Ename, de kerk en de Scheldevallei. Na een klappoortje doorkruis je andermaal een open begraasd gebied aan de bosrand. De talrijke kuilen en gaten in het pad bewijzen dat ook de grazers een voorkeur hebben voor sommige paadjes. Ook op dit deel van de wandeling kom je veel informatiepanelen tegen, het vervolg van je openluchtcursus bosecologie. Via een klappoortje verlaat je de begrazingszone en loop je rechtdoor (blauwe route). Je komt op de drukke kasseiweg van de Katteberg (7).

(7)> (8) 1,2 KM

Van de kasseiweg van de Katteberg naar een bruggetje over de Riedekensbeek

Vanaf de drukke Katteberg wandel je links de berg op. Net voor de top, bij een kruispunt, neem je de onverharde oprit rechts. Je wandelt naar knooppunt 26. Een karrenspoor (blauwe route) brengt je over het plateau. Na een paar alleenstaande woningen stuurt de route je 40 meter na de laatste woning naar rechts. Je wandelt naar wandelknoopunt 25 (blauwe route). Je wordt weer getrakteerd op een mooi uitzicht op Ename. Begeleid door mooie knotwilgen daal je naar knooppunt 25. Ga er naar links richting knooppunt 24. Na een laatste stukje bos zet je de afdaling naar Ename in. Een bruggetje over de Riedekensbeek (8) houdt je voeten droog.

(8)> (1) 0,9 KM

Van een bruggetje over de Riedekensbeek naar het Provinciaal Archeologisch Museum Ename

Je belandt in de woonwijk, waar je de straat oversteekt. Vandaar loop je over een graspad richting kerk. Je laat je leiden door de knooppuntenbewegwijzering naar knooppunt 24. Langs achtertuintjes komt je terug bij het beginpunt van je route, de Sint-Laurentiuskerk van Ename (1).

Gezien zijn voorgeschiedenis is het een wonder dat Bos T’ Ename zo’n enorm grote biodiversiteit heeft: 40% van Vlaamse flora komt hier voor. Het bos bestaat vooral uit elzen en essen, hier en daar aangevuld met zomereik en haagbeuk. Onder de kruinen ligt een tapijt van kruidachtige planten met onder andere grote keverorchis, paarse schubwortel, boswederik en donkere ooievaarsbek. In Bos T’ Ename nestelen boomvalken, bosuilen, boomklevers, bonte spechten en nachtegaaltjes.