Wandelen in Kamp Vloethemveld, tussen natuurontwikkeling en militair erfgoed

Het Groot Wandelboek Vlaanderen bundelt de mooiste wandelingen in Vlaanderen, zoals deze wandeling in Vloethemveld, een ecologische parel die zich bevindt in een depressie van de Brugse veldzone. Het gebied ligt op een arme zandige bodem, die ideaal is voor natuurontwikkeling. Bijzondere soorten waaronder rode dophei, de sabelsprinkhaan en de boomvalk zijn hier thuis. In schril contrast met de huidige rust, kende dit gebied een heel bewogen geschiedenis. Getuigen hiervan zijn de barakken die verspreid liggen over het domein. Ze deden tijdens de Eerst Wereldoorlog dienst als opslagplaats voor munitie en tijdens de Tweede Wereldoorlog als kamp voor krijgsgevangenen. Anno 21ste eeuw heeft Vloethemveld niet alleen een erfgoedfunctie maar ook een belangrijke natuurfunctie. Het samenspel tussen natuur en militair gebruik heeft bijzondere natuur opgeleverd die mooi te zien is vanuit de twee kijktorens op je wandellus.

1-2 : 2 km (+ 2 x 400 m voor de uitkijktoren)

Van het grote parkeerterrein aan Vloethemveld bij wandelknooppunt 1 naar de eerste uitkijktoren even voorbij wandelknooppunt 4

Steek voorzichtig de Diksmuidse Heirweg bij wandelknoopunt 1 (1) over. Neem het brede graspad voor je. Enkele passen verder sta je al aan wandelknooppunt 2. Daar kies je links voor het brede graspad langs de meidoornhoutkant richting knooppunt 3. Op beton wandel je tot bij dit knooppunt. Daar is een speelzone in aanleg. Je vervolgt je route links over een graspad naar wandelknooppunt 4. Net voorbij de beukendreef dwars je een weg voor fietsers (de Snellegemdreef). De bewegwijzering loodst je feilloos door het bos. Aan wandelknooppunt 4 ga je ongeveer 400 meter naar links, naar de eerste uitkijktoren (2), de Waterhut.

Op weg naar de eerste uitkijktoren van deze route heb je een mooi uitzicht op de barakkenstraat. Een deel van de krijgsgevangen sliep in deze munitiegebouwen, maar een groot deel verbleef in houten barakken die intussen verdwenen zijn.

In de periode 1944-1946 zouden in de vier deelkampen tussen 45.000 en 150.000 gevangenen hebben verbleven.

Vloethemveld heeft tijdens zijn militaire geschiedenis altijd de belangrijke rol van munitiedepot vervuld.

De grote waterpartij die je ziet vanuit de Waterhut is een voormalige blusvijver van het Belgisch leger, aangelegd na 1950.

2-3 : 3 km

Van de eerste uitkijktoren even voorbij wandelknooppunt 4 naar de tweede uitkijktoren, ca. 300 meter voorbij wandelknooppunt 7

Keer na je bezoek aan de eerste uitkijktoren op je stappen terug en vervolg je route vanaf wandelknooppunt 4 naar knooppunt 5. Waar je pad een knik van 90 graden naar rechts maakt, heb je een mooi uitzicht op het open landschap aan de rand van het Vloethemveld.

Als je honger of dorst hebt, kun je bij knooppunt 5 het brede graspad door het recent aangeplante bos naar knooppunt 57 volgen. Je komt dan uit bij eet- en drinkgelegenheid Saporo.

Aan knooppunt 5 vervolg je je route langs de bosrand naar knooppunt 6. Tussen deze knooppunten heb je de mooiste uitzichten op het landschap. Wanneer je uitkomt op een brede met steenslag verharde weg, ga je rechts door een beukendreef tot bij knooppunt 6. Daar loop je rechts het bos in over een bosweg. Daarna volg je een smal pad aan de rand van het bos. Aan knooppunt 7 sta je op asfalt. Ga er rechts naar knooppunt 8. Langs een informatiebord wandel je het bos in over een gravelfietspad. Ongeveer 300 meter voorbij wandelknooppunt 7 kom je aan een tweede uitkijktoren (3).

Boven op de Heidetoren heb je een uitzicht over een stiltegebied. De U-vormige heuvelruggen werden opgetrokken rond de ondertussen afgebroken munitiedepots om in geval van brand te verhinderen dat de vlammen zouden overslaan naar een nabijgelegen munitiedepot. Deze U-vormige heuvelruggen worden ook wel merlons genoemd.

Agentschap Natuur en Bos heeft zich bij de bouw van de Heidetoren laten inspireren door de wachttorens van het krijgsgevangenkamp dat hier in de Tweede Wereldoorlog lag. . De vegetatie op en rond dezemerlonsis erg bijzonder. Er komen zowel heischrale graslanden als drie soorten heide voor: rode dophei, struikhei en gewone dophei. Vanuit de Heidetoren kun je vier soorten roofvogels spotten: de buizerd, de sperwer, de boomvalk en de torenvalk.

3-4 : 3,4 km

Van de tweede uitkijktoren 300 meter voorbij wandelknooppunt 7 naar het onthaalplein van Vloethemveld bij wandelknooppunt 10

Vanaf de Heidetoren vervolg je je route rechtdoor tot bij knooppunt 8. Daar ga je links naar knooppunt 29. De Vloethemveldroute loopt door fraaie schaduwrijke dreven met tussen de stammen zicht op mooie beukenbossen. Aan de Fazantendreef ga je links tot bij knooppunt 29. Daar ga je rechtdoor, de Muschdreef over. Op dit deeltraject heb je een prachtig uitzicht op de historische Vloethemhoeve.

Al aan het einde van de 13de eeuw werden rond het Vloethemveld hoeves opgericht om het gebied te ontginnen. De Vloethemhoeve speelde vooral in de 18de eeuw een belangrijke rol bij de drooglegging en de bebossing van wat toen woeste, niet-productieve gronden werden genoemd. Momenteel bevinden zich rond de hoeve natte graslanden met vochtige lagergelegen slenken, de ideale biotoop voor weidevogels.

Na het mooie uitzicht op de Vloethemhoeve loop je rechts naar knooppunt 28. Blijf aan dit knooppunt rechtdoor stappen, deze keer naar knooppunt 27. Na de Middendreef kom je in de Doorndreef. Aan knooppunt 27 ga je rechts door de Legedreef naar knooppunt 9. Dit deeltraject loodst je door een erg afwisselend bosgebied met verschillende boomsoorten (eik, beuk, berk en divers naaldhout) van uiteenlopende leeftijden.

Vloethemveld kende een bewogen ‘bosgeschiedenis’. Tijdens de middeleeuwen was dit gebied omwille van zijn weinig productieve grond (arme, plaatselijk natte zandbodem) een veldzone. Stukken heide en vijvers werden omgeven door een bosgordel. Vanaf het einde van de 18de eeuw werd er in het veldgebied aan houtproductie gedaan.. Zowel vijvers als moerassen werden gedempt en vervolgens bebost. Er werden ook kaarsrechte bossen aangelegd. De hongersnood van 1847 en de grote vraag naar hout leidden tot een massale ontbossing. Toch werd het gebied aan het einde van de 19de eeuw opnieuw bebost, vooral met snelgroeiende naaldhoutsoorten, die dienstdeden als stuthout voor de mijnen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd er vervolgens opnieuw massaal ontbost door de Duitsers. Barakken en munitieopslagplaatsen werden opgericht.

Wat er van de oorspronkelijke bossen is overgebleven heeftverschillende functies: biodiversiteit, beleving en productie.

Aan knooppunt 9 loop je links naar wandelknooppunt 10 aan het onthaalplein van Vloethemveld (4), een van de onthaalpoorten die toegang verschaffen tot het gebied. Hier vind je ook het Kamphuis.

Naast een toilet kun je er meer info vinden over de natuur en de militaire geschiedenis van Vloethemveld.

4-1: 0,9 km

Van het onthaalplein van Vloethemveld bij wandelknooppunt 10 naar de grote parking aan Vloethemveld bij wandelknooppunt 1

Vanaf wandelknooppunt 10 loop je even over verharding naar knooppunt 3. Je komt aan een informatiebord over Vloethemveld, bij een kruising van vier wegen. Wandel verder rechtdoor naar knooppunt 3. Aan een kruispunt ga je links door de Kerselaardreef. Aan wandelknooppunt 3 kom je opnieuw bij de speelzone van de heenweg. Loop erlangs naar wandelknooppunt 2. Je wandelt over een breed graspad langs een meidoornhoutkant. Bij knooppunt 2 draai je naar rechts, richting wandelknooppunt 1, bij de grote parking van Vloethemveld (1).