Van gletsjer tot regenboog: Zwitserland ontdek je het mooist per trein

Een ecologisch verantwoorde rondreis? Die doe je met de trein natuurlijk. Zeker in Zwitserland, waar quasi alle elektrische treinen op waterkracht rijden en je ogen tekort komt onderweg om alle natuurpracht te bewonderen.

Met de trein door Zwitserland reizen staat bovenaan de bucketlist van zowel treinliefhebbers als reisfanaten. Met recht en rede: het land beschikt over maar liefst vijf panoramische treinlijnen, die gecombineerd de Grand Train Tour of Switzerland vormen. De ideale manier om het land te ontdekken dus, met als bonus het feit dat de treinen hier even stipt rijden als een Zwitsers uurwerk. Dat ondervinden we zelf als we ons aan een miniversie van de Grand Tour wagen.

Aliens in Chur

Startpunt is Chur, de oudste stad van Zwitserland die een heel bijzondere band heeft met de spoorwegen. De inwoners van het stadje ijverden in de 19de eeuw resoluut voor een spoorverbinding, die ze in 1860 ook kregen, en waren al even resoluut anti auto. “Auto’s waren hier een tijdlang zelfs verboden, wie met een auto door de stad wilde, moest die laten voortrekken door paarden”, vertelt Marlen, de gids die ons meeneemt op een potje urban golf in de nog altijd autovrije binnenstad. Ons startpunt is het Sennhof, ooit de ‘hardste’ gevangenis van Zwitserland, nu een hostel en plek voor creatieve zielen. En die creativiteit beperkt zich niet tot deze plek: dankzij een streetartfestival ontdekken we de ene bijzondere mural na de andere.

Chur is ook een stad vol kunst. Heel bijzonder zijn de werken van H.R. Giger, de kunstenaar die mee Ridley Scott’s film Alien vorm gaf en daar samen met het special effects-team een Oscar voor won. Meer nog: hij bedacht de bekende xenomorph alien uit de film. In Chur dragen ze hun lokale held op handen. Houd zeker ook halt bij de Gigerplatz, waar aliens op de bodem van de fontein getekend zijn. “Wist je trouwens dat Chur 162 fonteinen telt? Met drinkbaar water trouwens, hier hoef je nooit dorst te lijden”, gaat Marlen verder, terwijl ze ons meeneemt naar de indrukwekkende kathedraal met fresco’s uit de 13de eeuw. We sluiten onze golfsessie af in het stadspark. Duidelijk de favoriete plek van de locals om te aperitieven en te picknicken.

Legendarische Bernina Express

Zelf zetten we koers richting station, waar onze eerste panoramatrein van deze reis op ons wacht: de Bernina Express. De trein, die vanuit Sankt-Moritz vertrekt, rijdt tot in het Italiaanse Tirano, maar wij hebben het kruidentheeprogramma genomen en stappen eerder af: in Le Prese. Maar vooraleer het zo ver is, genieten we – met een theetje bij de hand – volop van de prachtige uitzichten. Een tip: probeer een plek aan de rechterkant van de trein te boeken, dan heb je het beste zicht op hoe de trein over het iconische Landwasserviaduct rijdt.

In Le Prese lopen we binnen in het Raselli Sport Hotel, waar we uitbundig verwelkomd worden door vader Bruno. De goedlachse man neemt ons mee op een kruidenwandeling. We bewonderen de uitgestrekte velden vol geurige kruiden en prachtige bloemen, waarna hij ons meetroont naar de fabriek waar alles verwerkt wordt. “Goed voor 40 ton gedroogde kruiden per jaar”, aldus Bruno. Een deel ervan wordt gebruikt voor de eigen thee, maar je vindt de Raselli-kruiden ook terug in onder meer de Ricola-bonbons.

Traagste expresstrein ter wereld

In Chur kan je niet alleen de Bernina Express nemen, maar ook de Glacier Express. De traagste expresstrein in de wereld rijdt door 91 tunnels en over 291 bruggen van St. Moritz naar Zermatt. Goed voor 8 uur treinen, voor wie de volledige rit doet. Wij beperken ons tot de route Chur-Brig, goed voor iets meer dan 4 uur. Die vliegen echter voorbij: we bewonderen imposante bergketens, duizelingwekkende ravijnen en pittoreske valleien terwijl we smullen van een diner met lokale producten. In Brig haasten we ons om het bekende Stockalperschloss nog te bewonderen voor zonsondergang. Een vriendelijke local, die een nakomeling van het bekende Ritz-hotelgeslacht blijkt te zijn, wijst ons niet alleen de weg, maar doet ook het verhaal van dit bijzonder kasteel. Dit barokke gebouw werd gebouw door Kaspar Stockalper vom Thurm, die van de Simplonpas een belangrijke Europese transportader maakte. Dat legde hem geen windeieren: de man domineerde de economische en politieke wereld in Wallis in de 17de eeuw. En het kasteel, een alpien Versailles, moest dit extra benadrukken.

Unesco Werelderfgoed

De volgende ochtend gaan we op zoek naar nog meer waw-factor. We wandelen naar het World Nature Forum, dat is opgehangen aan de regio Jungfrau-Aletsch, die tot Unesco Werelderfgoed is uitgekozen. Met maar liefst negen vierduizenders en verschillende gletsjers is deze regio ook een belangrijke getuige wat betreft de klimaatverandering. En dat kunnen we met onze eigen ogen vaststellen wanneer we een trein en een kabelbaan later op de Eggishorn staan om de Aletsch-gletsjer te bewonderen. Drie jaar geleden stonden we hier ook. Toen leek er nog geen einde te komen aan deze grootste gletsjer van Zwitserland en van de Alpen, nu kunnen we vanaf hetzelfde uitkijkpunt het eindpunt van de gletsjer zien. De gletsjer is in die paar jaar een stuk minder lang geworden.

We dalen met de kabelbaan af tot Fiescheralp, een van de verkeersvrije bergdorpjes in de Aletsch Arena. Na een deugddoende lunch wandelen we tot in Bettmeralp, nog zo’n verkeersvrij dorpje. Een makkelijke hike langs lichtglooiende wegen, ideaal om ten volle te genieten van de prachtige berglandschappen.

“Hier reis je niet van A naar B, maar van verwondering naar verwondering”

Steilste kabelbaan van Europa

De volgende dag trekken we opnieuw de bergen in. We treinen van Brig naar Meiringen – waar de meringue werd uitgevonden – en Interlaken, waar we de Luzern-Interlaken Express nemen. Ons doel is de Handeck Gelmerbahn, de steilste open kabelbaan van Europa met een hellingsgraad tot 106%. Ooit werd deze kabelbaan gebouwd om bouwmaterialen voor de Gelmerdam naar boven te krijgen, nu is het een plek voor al wie graag een extra portie adrenaline krijgt. Wanneer wij aanschuiven voor de rit, doen de weergoden er nog een schepje bovenop. Gierende wind en striemende regen maken de rit nog intenser. Geen weersomstandigheden om te genieten van een hike rond het turkooizen meer boven, dus zetten we meteen weer koers richting beneden. Een tocht die verrassend langzaam gaat. Dit is, in tegenstelling tot wat sommige filmpjes op sociale media doen vermoeden, duidelijk geen roetsjbaan.

We nemen de bus naar Grimsel Hospiz, de oudste herberg van Zwitserland die al in 1397 in de geschiedenisboeken werd vermeld. Al ligt het hotel nu op een andere plek: het oude gebouw lag een stuk lager, en verdween in 1928 onder water bij de bouw van de Grimseldam. Het nieuwe gebouw, dat in 1932 de deuren opende, was het eerste hotel in Europa dat met elektriciteit verwarmd werd. Hier slapen is een belevenis: bovenaan de Grimselpas, met uitzicht op het fantastische Grimselmeer, voel je je bijna alleen op de wereld.

Na een fantastische zonsopgang gaat het met bus en trein richting Interlaken, waar we de Luzern-Interlaken Express nemen voor de laatste stop op onze reis. Luzern blijkt een bijzonder leuke stad, vol geschiedenis. We bezoeken het indrukwekkende Swiss Museum of Transport – hier heb je zeker een dag voor nodig – en wandelen over de bekende kapelbrug. Deze houten overdekte brug stamt uit 1365 en werd ooit gebouwd om de stad te verdedigen. We sluiten onze Grand Tour af met een boottocht op het Vierwoudstrekenmeer. Terwijl de MS Saphir ons nog een laatste blik op de fantastische bergen gunt en wij van een cocktail nippen, verschijnt een regenboog. Adië Zwitserland!