Tien jaar geleden lag er nog een sloop- en nieuwbouwplan op tafel voor de oude vierkantshoeve. Vandaag zit diezelfde hoeve in een nieuw jasje, met respect voor haar erfgoedwaarde. De bouwheren kozen uiteindelijk voor restauratie, hergebruik en duurzame technieken. Zo ontstond een warme gezinswoning gecombineerd met twee charmante vakantiewoningen.
(Tekst: Kelly Cuypers / Foto’s: B’Leaf)
1/8
De hoeve werd grondig opgefrist.
2/8
Het historisch waardevolle portiek moest behouden blijven.
3/8
De stalen serre geeft een bijzonder accent aan de inkomhal.
4/8
Zo zag de ‘inkomhal’ er voorheen uit.
5/8
De schouw is de eyecatcher in de leefruimte.
6/8
Zo zag de ‘leefruimte’ er voorheen uit.
7/8
Grote glaspartijen zorgen voor veel lichtinval.
8/8
Ook in de vakantiewoning bleven details uit het verleden bewaard.
1/8
De hoeve werd grondig opgefrist.
2/8
Het historisch waardevolle portiek moest behouden blijven.
3/8
De stalen serre geeft een bijzonder accent aan de inkomhal.
4/8
Zo zag de ‘inkomhal’ er voorheen uit.
5/8
De schouw is de eyecatcher in de leefruimte.
6/8
Zo zag de ‘leefruimte’ er voorheen uit.
7/8
Grote glaspartijen zorgen voor veel lichtinval.
8/8
Ook in de vakantiewoning bleven details uit het verleden bewaard.
Tien jaar geleden klopten de eigenaars van het ‘Hof van Vlaanderen’ aan bij het architectenbureau Atelier B’Leaf met de vraag om hun vierkantshoeve te slopen en er een moderne woning voor in de plaats te zetten. “Dat plan bleef liggen. Een decennium later keerden ze terug, met een andere blik én een ander doel: de hoeve niet afbreken, maar behouden en restaureren”, blikken architecten Anneleen en Lucas Heye terug.
Wonen en toerisme
De charmante hoeve, opgenomen in de inventaris bouwkundig erfgoed sinds 2009, kreeg zo een nieuw hoofdstuk. “De bouwheren besloten de bestaande structuur te respecteren en uit te bouwen tot een gezinswoning van 614 vierkante meter groot exclusief gemeenschappelijke en polyvalente delen. Als extra kwamen er nog twee vakantiewoningen van respectievelijk 134 en 113 vierkante meter bij”, licht de architect toe.
Opvallend was dat de bouwdame een vaste waarde op de werf werd. Ze nam zelf heel wat restauratiewerken op zich, van het afbikken en reinigen van oude bakstenen tot het schuren van eeuwenoude balken. Haar persoonlijke engagement gaf het project niet alleen karakter, maar ook een ziel.
In slechte staat
De renovatie kende heel wat uitdagingen. De oude gebouwen verkeerden in slechte staat, en de erfgoedstatus vroeg om een zorgvuldige aanpak. Heye: “De ruwbouwwerken bestonden deels uit de aanbouw van een nieuw volume achteraan, maar het focuspunt was het aanpassen, verstevigen, isoleren en verbeteren van de oude gebouwen. Daarbij moest onder andere een historisch waardevol portiek worden behouden. Waar sloop onvermijdelijk was, is gekozen voor een reductie van volume.”
Het ontwerp vertrok vanuit vijf sterke principes: het behoud van erfgoedelementen zoals de arduinen deuromlijstingen, het binnentrekken van maximaal daglicht via nieuwe glaspartijen, een duidelijke scheiding tussen privé en de vakantieverblijven, integratie van hedendaags comfort, en het versterken van de gesloten hoevevorm met de centrale binnenkoer als kloppend hart.
Balans tussen oud en nieuw
De architect verduidelijkt de weerspiegeling van deze visie in de indeling: “De hoofdwoning omvat de linker- en achtervleugel en is ingericht als gezinswoning. De leefruimte is ruim en licht, met een schouw als middelpunt en een serre in staalframe als hedendaags accent aan de inkom. In de bijgebouwen zijn de twee landelijke vakantiewoningen ondergebracht, met daartussen een gezellige binnenkoer die zorgt voor zowel verbinding als privacy.”
De materiaalkeuze benadrukt de balans tussen oud en nieuw. Bakstenen en arduin werden hergebruikt en gevels deels gekaleid. Het staalframe van de inkomserre en het zwarte steel-look schrijnwerk geven een hedendaagse toets. De daken dragen rode pannen of zwarte leien, afhankelijk van de functie.
Toekomstbestendig
Tegelijk werd het gebouw uitgerust met hedendaagse technieken: een geothermische warmtepomp zorgt voor verwarming via vloerverwarming, passieve koeling en sanitair warm water. Zonnepanelen ondersteunen het systeem, dat centraal wordt aangestuurd via een slim CEM-systeem dat het energieverbruik optimaliseert. Ook op vlak van duurzaamheid werd er onder meer geïnvesteerd in vier regenwaterputten die instaan voor hemelwaterrecuperatie met overloop naar een weelderige wadi.
Woonfiche
• Locatie: Zwalm
• Architect: Atelier B’Leaf
• Type woning: vierkantshoeve
• Bouwjaar: tweede kwart 19de eeuw, verbouwing en renovatie: 2023-2025
• E-peil: E39
• Woonoppervlakte: woning: 614 m²
• Gezinssituatie: koppel