We hebben steeds minder vaak cash geld op zak, maar straatartiesten zitten nog niet in zak en as: “Minder mensen geven, maar ze geven meer”

Een knelpuntberoep is het nog niet, maar straatmuzikanten worden schaarser. De steden worden strenger bij het uitdelen van vergunningen, mensen worden minder tolerant en niemand heeft nog geld op zak. Maar gelukkig bestaan ze nog. En zij die het volhouden, verdienen niet minder, vertelden de buskers – zo worden ze internationaal genoemd – die we konden spreken.

In oude volkscafeetjes zie je nog wel eens een beeldje van een straatzanger uitgestald, meestal voorzien van een draaiorgeltje of een accordeon. Maurizio Larosa, een 41-jarige programmeur die bij Fluvius werkt, is al een eeuwigheid lid van de Genkse accordeonclub Musettina, en al zes jaar lang neemt hij geregeld een deeltje van de openbare ruimte in met zijn instrument. “Je hebt je eigen begeleiding mee als je accordeon speelt. Meestal speel ik in Hasselt. Ik heb hier een vergunning. Om de zoveel tijd moet je daar een auditie voor doen. Zo tracht men de kwaliteit te bewaken. Ik breng vooral bekende nummers. Veel Italiaanse deuntjes ook, ik wil mijn origine niet loochenen. Marina blijft hier aanslaan. Ik doe het niet voor het geld, maar iedere schenking is een blijk van waardering. En mensen zijn best gul hier. Ik heb het ooit geprobeerd in Londen en ook in Antwerpen en zowel financieel als qua speelplezier viel dat tegen. De Meir is zo breed dat het geluid er meteen vervliegt. Hier zijn de straten smaller en blijft het geluid hangen.”

Aan de Nederlandse universiteit van Tilburg was er eind 2021 een onderzoek naar de inkomsten van straatmuzikanten, waarvoor men in Keulen drie maanden lang 72 muzikanten volgde. Daaruit bleek dat een muzikant op weekdagen 23 euro per uur verdiende, maar speelde hij of zij klassieke muziek, dan klom die verdienste naar 27 euro. Op zondag steeg dat gemiddelde naar 35 euro. Maurizio hield ook zijn verdiensten bij. “Zes jaar geleden kwam ik aan 22,5 euro per uur, nu is dat gestegen naar 27. Niet slecht als je ziet dat alsmaar minder mensen geld op zak hebben. Er zijn minder mensen die geven, maar zij die geven, geven meer.”

Minder cash in omloop

“In Nederland heeft geen mens nog geld op zak,” weet Manfred Jongenelis. Hij is van Etten-Leur, maar komt geregeld met zijn gezin in Antwerpen winkelen. “Vorig jaar in oktober zag ik er een oude accordeonist bezig en ik zei: twintig euro als ik het ook eens mag proberen. Het was best een ontnuchterende ervaring. Fortuinen leverde mijn inspanning niet op. Ik ben zelf beroepsmuzikant. Ik speel met alle grote artiesten in Nederland en ik heb mijn eigen muziekstudio. Frans Bauer, Frans Duijts en Jo Vally zijn allemaal artiesten die ik produceer. Als je ziet hoeveel mensen hen straal voorbijlopen zonder dat er een kleine bijdrage vanaf kan, besef ik nog meer hoe dankbaar ik mag zijn dat ik van mijn passie mijn beroep heb kunnen maken.” Als sympathiebetuiging aan de Antwerpse straatmuzikant zette Manfred een filmpje van zijn straatconcertje online en dat ging zowat viraal. “Natuurlijk heb ik sympathie. Het wordt in ieder geval niet gemakkelijker. In Nederland is er bijna geen cash geld meer in omloop. Alles wordt met een tikkie of met plastic geregeld. Terwijl het lekker ouderwets moet. Geef die mensen een eurootje of twee. Of gooi een biljet van vijf of tien in hun pet.”

“Ik leg zelf wat briefjes van vijf, naast stukken van één of twee euro in mijn gitaartas,” gniffelt Vincent van Santfoort (27), terwijl hij zijn versterker aansluit, “dan zijn mensen eerder geneigd dat ook te doen.” Hij komt uit de Boechoutse deelgemeente Vremde. Vorig weekend troffen we hem aan op de Gentse Feesten. De organisatie aldaar had voor alle muzikanten met een vergunning (waar ze 64 euro voor betaalden) twee pancartes laten maken met een QR-code op en de tekst ‘Scan if you’re a fan’ en ‘Heads up for talent’. “Ik kreeg die code niet gelinkt aan mijn bankrekening omdat ik geen kaartlezer bij had, maar ik mag niet klagen. Mensen geven meer tegenwoordig. Tien jaar geleden ging niemand één of twee euro geven, nu is dat haast de norm. Het is alsof het publiek rekening houdt met de inflatie. En soms kom je voor verrassingen te staan. Laatst speelde ik in Bilbao en toen sprak een Nederlands koppel me aan en vlogen ze me over naar de Côte d’Azur om daar een privéconcertje te geven.”

Vincent is dan ook niet de eerste de beste. Onlangs stond hij nog als gitarist met Coely op het Festival van Dour en als blackwave. de grotere massa’s trotseert, nemen ze hem ook graag mee. Bij zijn eigen band Boskat mag het luid en hard, en op straat etaleert hij zijn virtuositeit met de gitaar, waarvan hij de geluiden in tal van loops vangt die hij telkens weer van een nieuwe klanklaag voorziet, terwijl hij met zijn voeten op een stomp box het ritme aangeeft. Vinnie_Boskat staat op zijn pancarte en zo vind je hem ook op Instagram. Hij doet het met het herkenbare Misirlou van Dick Dale uit Pulp Fiction, maar even goed met de eigenzinnige muziek van het Australische gitaarwonder John Butler of met eigen betoverende composities. “Voor mij is op straat spelen echt niet minderwaardig. Je staat nergens dichter bij het publiek. Het is zoiets tussen repeteren en op een podium staan. Je ziet meteen aan de reacties wat werkt en wat niet.”

We wandelen voorbij Lisa Mari (25), die enkele toeschouwers in de ban houdt, tot op de Vrijdagmarkt. Daar staat Elvira Lawson, onderhand al een beetje gekend als Majé, een woord dat de Roeselaarse die in Leuven rechten studeert aan haar Togolese roots ontleent. ‘Gratie’ betekent het. En gracieus is ze. En veel meer dan dat. De mensen staan haast aan te schuiven om munten in haar tas te gooien. “Ik heb de goeie locatie uitgekozen, dicht bij de kermis, daar hebben ze cash geld nodig,” lacht ze. Ze heeft intussen drie eigen singles uit, zoals Loud & Proud en Glitter Love, maar hier brengt ze vooral covers van populaire meezingers die ze onderdompelt in de soul. Haar ruime staat te heupwiegen en te huppelen. “Soms word ik er zelf emotioneel van,” bekent ze. Wij ook. Een fenomenale zangeres, die Majé.

Luchtige popdeuntjes

Nog zo’n straathit is Mbijana Sibisi, hij brengt luchtige popdeuntjes met Afrikaanse en reggae-invloeden. In Gent wist hij onlangs vele duizenden te betoveren, momenteel is hij ook te zien in de buurt van Theater aan Zee in Oostende. “Ik woon in Mechelen, maar ben van Zuid-Afrika,” zegt hij. “Ik heb daar nog aan The Voice deelgenomen. Veel Zuid-Afrikanen kennen me nog. Ik heb ook in Namibië op straat gespeeld, in Berlijn, Spanje, overal. In België is het publiek gereserveerd.” Zijn grote ogen twinkelen terwijl hij het zegt en zijn kamerbrede glimlach is genoeg om je portemonnee boven te halen. “Ze willen je kansen geven om je ding te doen. En ja, de mensen zijn gul.”