Kurt keek op de week

Onze reporter over wat hij zich van de voorbije week wil herinneren

Eén van de bijlages in de weekendeditie van kwaliteitskrant DS etaleert allerlei producten die naar aanleiding van Black Friday met grote korting worden aangeboden in DS-shop. Er was een tijd dat kranten alleen lectuur aanboden. Toen nog niet alles om geld draaide. Ik zou een abonnement kunnen nemen op de veel te dure weekendkrant, dan kreeg ik hem als het ware gratis, maar ik doe het niet omdat ik de weinige krantenwinkels die er nog zijn in stand wil houden. Het praatje in de buurtwinkels fleurde altijd al mijn dagen op. Toen er nog een bakker in de buurt was, ging ik zelfs naar de bakker als er nog een half brood van de dag voordien overbleef. Of ik kocht een brood om de vogels te voeren.

Mijn vrouw is wel geïnteresseerd in de hoofdtelefoon uit de DS-bijlage. Ze pendelt drie of vier dagen per week naar Antwerpen en klaagt erover dat veel mensen die vaak luidruchtige troep via een klein of groot scherm consumeren niet het fatsoen hebben om oortjes in te stoppen of een hoofdtelefoon te dragen. Waarom noemen we dat ding trouwens een telefoon? Omdat de kappen die je op je oren zet de vorm hebben van de telefoonhoorn waartegen we destijds ons oor te luister legden? Ik weet het niet. Mijn vrouw wil een hoofdtelefoon met noise-cancelling. Zo eentje die het omgevingsgeluid uitschakelt. Nee, socialer worden we niet. Straks komen ze nog met brillen aanzetten die ervoor zorgen dat je niet meer ziet wie of wat je blik op de wereld bederft.

Socialer gedrag van sommige pendelaars zou ook helpen. De overheid zou er anderzijds ook voor kunnen zorgen dat je tenminste veilig en comfortabel zit in de treinen die niet geschrapt worden. Maar waarom zouden zij die zich nergens gedragen dat wel doen op de trein? Waarom zou je zelfs een ticket betalen? Als je hoort dat per dag 1360 mensen betrapt worden die gratis probeerden te sporen en dat slechts 9 % van hen de boete van 90 euro betaalt, dan weet je: heel veel deugnieten en kinkels trekken zich nergens van aan. Waarom zouden ze ook, ze blijven ongestraft. Met het gevolg alweer dat wie zich wel gedraagt, ook de gevolgen draagt. Waardoor alsmaar meer mensen zich niet gaan gedragen. En zo krijgen we alsmaar meer ontsporingen.

Hebt u trouwens gemerkt dat het vrijdag 15 november was? Feest van de Dynastie toch? Zeg maar Koningsdag. Kregen we vroeger geen vrije dag om het koningshuis te vieren? Was dat geen officiële feestdag? Ik weet het zelf niet meer. Zo memorabel kan die dag zelfs in betere tijden niet geweest zijn. In Nederland heeft men vrij op Koningsdag om met vlaggetjes te gaan zwaaien of tomaten te gooien. De feestdagen zijn niet meer wat ze geweest zijn. Bij ons hebben we onder meer vrij op 15 augustus. Maar vraag aan de Belgische bevolking waarom en de helft zal niet weten dat die dag Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart gevierd wordt. Net zoals nog weinigen weten wat Onze-Lieve-Heer Hemelvaart is of Pinksteren. Misschien gaan we vroeg of laat weer werken op die dagen en krijgen we vrij op de dag van het Suikerfeest of het Offerfeest. Of op Black Friday. Nu toch alles om geld draait. Megaconcerns pakken op die dag uit met onmogelijke prijskortingen. Een manier om klanten te stelen van de kleinere zelfstandige die bepaalde producten op Black Friday goedkoper verhandeld ziet dan hij ze zelf aankoopt. A black day indeed.

Alle oorlogsellende, klimaatrampen en rampzalige verkiezingsresultaten ten spijt, blijft de mens helaas slechts menselijk. En de menselijkheid wordt er niet beter op. Ik weet het, ik had vorige week nog gezworen dat ik het leven door een roze bril zou bekijken. Maar roze voelt anderzijds soms wat plakkerig aan. Het is misschien het kleurtje teveel. Tenzij je Barbie bent, moet je het er ook niet te dik opleggen, niet? Ik mag dan een geboren optimist zijn, ik kan me niet van de indruk ontdoen dat het in deze tijden vaak niet meer volstaat om gewoon een punt te maken. Er moeten rijen uitroeptekens achter komen. Ooit was ‘trop’ te veel, nu is zwaar overdreven nog niet genoeg.

Ik zie het ook in de bioscoop. In de ‘betere’ bioscopen, deze waar kijkvoer gepresenteerd wordt dat doorgaans genoeg weegt om met een voldaan gevoel de zaal te verlaten zonder dat je daarvoor popcorn of andere vulling nodig hebt, laat men in deze tijd van het jaar de films op ons los die op de meeste prestigieuze festivals in de prijzen vielen. Niet toevallig. Men wacht liever tot het najaar om met de grote kanonnen uit te pakken, simpelweg omdat veel meer volk naar de bioscoop gaat als het koud en vroeg donker is dan wanneer we ’s avonds nog een zonnig terrasje kunnen meepikken.

Deze week ben ik twee films gaan bekijken die op het Festival van Cannes furore maakten. Na het zien van ‘Anora’ en ‘The Substance’ kan ik me niet van de indruk ontdoen dat de cinemawereld net als de gewone wereld serieus aan het doordraaien is. Het is allemaal een beetje té. ‘The Substance’ pakt uit met de comeback van Demi Moore. Patrick Swayze, haar tegenspeler uit ‘Ghost’, is al lang een geest, de beroemdste van haar drie echtgenoten, Bruce Willis, zit te dementeren in een zorginstelling. Om maar aan te geven dat je haar niet moet geloven als ze zegt dat ze niet van gisteren is. Demi Moore heeft enkele voltreffers op haar naam, maar ik herinner me toch vooral de miskleunen. Less is more was nooit haar motto. Eigenlijk had ze geen passender voornaam kunnen hebben. Al zullen de meeste Amerikanen niet beseffen dat die voornaam suggereert dat ze maar een halve is. Ook in ‘The Substance’ speelt ze trouwens maar de helft van de hoofdrol.

Haar personage, Elisabeth Sparkle, is een overjaars fitness-icoon dat hard haar best doet om te laten uitschijnen dat de jaren geen vat op haar hebben. Je kunt de Amerikanen veel wijsmaken – dat Donald Trump een oplossing voor alle problemen is bijvoorbeeld – maar ook niet alles. Een vrouw van begin de zestig kan niet doen alsof de jaren geen vat op haar hebben. Mirakels bestaan niet, behalve in films. En zelfs daar zijn er grenzen. Wanneer het tot Miss Sparkle begint door te dringen dat ze haar leeftijd niet meer kan verbergen, stoot ze toevallig op een wondermiddel dat haar jonger kan maken. En dat gebeurt ook.

Haar jongere zelf wordt vertolkt door Margaret Qualley, de jonge actrice die de laatste tijd zo hot is dat ze zonder moeite een kachel zou kunnen spelen. Mocht u de filmverslaggeving niet al te vaak meepikken, toch even meegeven dat Margaret de dochter is van Andie MacDowell, die u misschien nog kent van ‘Sex, Lies and Videotape’, ‘Four Weddings and a Funeral’ en ‘Groundhog Day’. Meer kan ik u niet vertellen, om uw eventuele pret niet te bederven, maar laat me toe te zeggen dat wat volgt een loopje neemt met de realiteit en met de ernst. En dat het daarna helemaal de horrortoer opgaat. Maar dan ook zo ver dat je de film aan het eind van de rit als een komedie kan bestempelen. Ik ben vegetariër en heb het niet zo voor bloederig vlees.

Overdrijving wordt een veel gebruikte stijlfiguur in de film. Het zijn de tijden. Regisseuse Coralie Fargeat wil met deze film een aanklacht neerleggen tegen het feit dat vrouwen zich op een bepaalde leeftijd moeten toetakelen om nog een beetje mee te tellen. Er waren vast eenvoudiger manieren om duidelijk te maken wat ze te zeggen had. Maar goed, zij won in Cannes de prijs voor het beste scenario, dus zal haar boodschap wellicht doorgekomen zijn.

Ik ben geneigd te zeggen dat ‘Anora’ in hetzelfde bedje ziek is, maar dit is de winnaar van de Gouden Palm, dus velen gaan betwisten of Anora wel ziek is. Laat het me anders stellen: regisseur Sean Baker schuwt evenmin de overdrijving. Zijn film start als een sprookje. Even geloof je dat je naar een nieuwe versie van ‘Pretty Woman’ zit te kijken. Mikey Madison speelt het titelpersonage, een sekswerker uit Brooklyn die de steenrijke zoon van een Russische oligarch aan de haak slaat. Maar wanneer mama en papa vernemen dat zoonlief getrouwd is, komen ze ingrijpen. Nog voor het landingsgestel van hun protserige privéjet uitgeklapt is, hebben ze al een drietal imbecielen achter het hoertje aangestuurd om de schade te beperken. Halverwege de film heeft het verhaal zoveel geloofwaardigheid ingeboet dat je in een aflevering van ‘The Naked Gun’ lijkt beland. Het is op zijn minst verrassend te moeten vaststellen dat het Filmfestival van Cannes een kolderieke komedie met een bedenkelijke moraal in de schijnwerpers zet. Heb je ook de indruk dat die hele leuterige bedoening toch wat al te zeer bij de haren getrokken is, doet Sean Baker er nog een schepje bovenop. Maar goed, op hun manier hebben ook legendarische regisseurs als David Lynch, Martin Scorsese en de gebroeders Coen eerder hetzelfde gedaan. Misschien komt de film bij mij wat onfris over omdat hij hetzelfde zegt als Trump, Musk en meer van die machtsgeile creaturen met wiens gebrekkige moraal ik liever zo weinig mogelijk word geconfronteerd: Alles draait om geld.

Nee, toen ik zag hoe Mike Tyson na het moment op de weegschaal het You Tube-gezwel waartegen hij vrijdagnacht op zijn oude dag ging boksen bij wijze van kennismaking een lap verkocht, waarop zijn grofgebekte tegenstander brulde van ‘Ik haat je! Ik haat je!’, kreeg ik nog maar eens een bewijs dat, als er al sprake is van een evolutie, het dan wel degelijk in de verkeerde richting gaat. Dit was dan het moment waarmee Netflix zich presenteerde als leverancier van de betere sportmomenten. Het meest geslaagde deel van de hele bedoening, vond ik dat het beeld tijdens de wedstrijd het grootste deel van de blijkbaar ondermaatse wedstrijd de hele tijd stilstond. Dat Victor Schelstraete zich nadien online danig opwond, was deel van de komedie. Intussen een suggestie voor een volgend groot Netflix sport-moment: een klimduel tussen Eddy Merckx en Tadej Pogacar. 

awel, alles draait om geld. Kijk naar de stijging van de Bitcoin sinds bekend is dat Donald Trump zijn comeback maakt in het Witte Huis. Niemand lijkt er zich nog aan te storen dat het een munt is waar geen tastbare waarde aan gekoppeld is. Financiële experts zijn al jaren aan het toeteren dat de Bitcoin nooit een echt betaalmiddel zal worden, tenzij op plekken waar echte mensen niet komen. Het is de munt waarmee je duistere zaken doet, van geld witwassen tot verboden middelen en goederen op het dark web aanschaffen. Het is de munteenheid van de hemel der kapitalisten. Raar, schrap ‘me’ uit ‘hemel’ en je hebt de hel. Het zou omgekeerd moeten zijn. Het dark web daarentegen heeft wel een toepasselijke naam. Dat is het internet van de hel, waar je terechtkomt als je bezig bent met zaken die het licht niet mogen zien.

Het erge is dat die virtuele beerput zijn stank niet langer tracht te bedwingen. Erger, we ruiken de stank niet meer, we zijn eraan gewend. Als Trump, Musk en consoorten ooit een moreel kompas hadden, hebben ze het verloren in die beerput. Aan hen is het te danken dat de Bitcoin in een dikke week tijd 30 % is gestegen en zijn hoogste waarde ooit heeft bereikt. Dankzij hen is de Bitcoin stilaan acceptabel aan het worden. Er zijn veel criminelen die zich in de handen wrijven en zich onmetelijk aan het verrijken zijn. En kijk, op zo’n moment schiet die bekende quote van Mahatma Ghandi me weer te binnen. Het zijn woorden die hij uitsprak toen hij de vraag gesteld kreeg wat hij van de Westerse beschaving vond. “Dat zou een goed idee zijn,” zei hij. Inderdaad. Nu die beschaving met rasse schreden aan het verdwijnen is, is het een citaat dat we misschien wat vaker moeten aanhalen. Want ik zeg het dikwijls: ‘Het gaat achteruit met de vooruitgang’.

Nochtans denken we soms dat we vooruitgaan. Maar als je even stilstaat bij die vooruitgang, besef je dat we al bij al niet veel opgeschoten zijn. Zo hoorde ik deze week nog zeggen dat vrouwen begin vorige eeuw niet ouder werden dan 50. Terwijl een doorsnee vrouw tegenwoordig op één been voorbij de tachtig geraakt. Je mag dan denken dat de vrouw daarmee meer leven heeft om te genieten, maar schrap al de uren dat ze net zoals de mannen verspilt aan de virtuele realiteit, dat ze stilstaat in het toenemend aantal files, of dat ze tijd verliest omdat treinen en bussen weer eens niet rijden, of dat ze geen afspraak te pakken krijgt bij de gynaecoloog en je snapt dat er van de bonus die ze sinds de jaren 1900 gekregen heeft, nog weinig overblijft. En dan zwijgen we nog over hoe vrouwen nog altijd behandeld worden. Mijn stamcafé ligt op de hoek van de straat waar jonge meisjes, zo meldden de media deze week, bedwelmd werden en misbruikt. Wangedrag dat zo wansmakelijk is, dat je er heel kwaad van wordt. Zoveel gebrek aan fatsoen vraagt om maatregelen waarbij we voor één keer de overdrijving toch niet moeten schuwen.