N-VA-fractieleider Peter De Roover: “Een tweede Vivaldi kan verregaande gevolgen hebben”

BRUSSEL – Laf: dat staat op het rapport van Peter De Roover voor de federale regering. Drie maanden voor de verkiezingen maakt de N-VA-fractieleider een vlijmscherpe balans op én blikt hij vooruit. Over de gevolgen van een tweede Vivaldi, een nieuw huwelijk met CD&V en de verantwoordelijkheid van de kiezer. “Veel burgers steken meer tijd in het kiezen van een nieuw strijkijzer dan in hun stem.”

Eens leraar, altijd leraar: dat adagium geldt zeker voor Peter De Roover. Als ik hem vraag naar de vele landskaarten aan de muren van zijn kantoor, vertelt hij bevlogen over de inzichten die deze hem geven in de politiek. “Ik ben een kaartenmaniak, zal ik maar toegeven. Wat u hier ziet, is nog niets in vergelijking met de tientallen atlassen die ik thuis heb liggen.” De erudiete Antwerpenaar, die naam maakte in de Vlaamse beweging, werkte dertig jaar als leraar in het secundair onderwijs vooraleer hij tien jaar geleden de stap zette naar de politiek. “Ik prijs mezelf nog altijd gelukkig dat ik die volgorde heb aangehouden.”

Op 9 juni duwt u de federale lijst van N-VA. Is dat geen ondankbare plaats voor een fractieleider?

“Dat vind ik niet. Als lijstduwer kan je maar verkozen worden als er genoeg mensen op je stemmen. Dat is toch een mooie uitdaging? Ik onderwerp mij volgaarne aan het oordeel van het volk. (fijntjes) Maar wil dat zeggen dat de mensen gelijk hebben als ze mij niet meer verkiezen? Neen, dan hebben ze ongelijk.”

Uw vriendin Els Van Doesburg duwt de Vlaamse lijst. Dreigt een bikkerharde strijd om de meeste stemmen aan het Sint-Jansplein?

“(grijnst) Mochten wij dezelfde leeftijd hebben, en ik zal het maar onthullen: dat is niet zo (De Roover is 27 jaar ouder, red.), dan zou dat gekund hebben. Maar als je wat ouder wordt, verdwijnt die geldingsdrang. Dat is wellicht zelfs één van de redenen voor het succes van onze relatie. Els kan trouwens voor het eerst naar het parlement. Dus ook zij staat voor een mooie uitdaging.”

Hebt u zich de voorbije jaren geamuseerd als fractieleider van de grootste oppositiepartij?

“Geamuseerd is misschien vreemd, alhoewel. (denkt na) Karakterieel ben ik meer een opposant dan een meerderheidspoliticus. Weet u: er is één politieke stroming die ik écht verafschuw: het iets-isme. Er gebeurt iets en de politiek roept: we moeten iets doen! Of dat marcheert of niet, speelt geen rol. Ik ben nogal goed in het doorprikken van schijnoplossingen – als ik dat van mezelf mag zeggen. Bovendien vind ik de rol van de oppositie uitermate belangrijk. Een machthebber die niet gecontesteerd wordt, heeft altijd de neiging om misbruik van de macht te maken.”

Hebt u kunnen wegen op de macht?

“Soms wel. Er waren op een bepaald moment verschillende partijen, waaronder Vooruit, die de coronavaccinatie wilden verplichten. Wij zijn erin geslaagd om daarover hoorzittingen te laten organiseren met experten. Na die hoorzittingen sprak er niemand nog over verplichten. Dat is het meest sprekende voorbeeld.”

Zeg eens, meester De Roover, welk rapport krijgt de regering-De Croo van u?

“Ik ga geen punten uitdelen, want dat zou ongeloofwaardig zijn. Als u dat wenst, kan ik wel een lange lijst bezorgen met al onze kritieken. Maar deze hier opsommen, zou voor een saai interview zorgen, zeker? De totale mislukking van deze regering zat al vervat in het regeerakkoord: veel mooie woorden, maar geen akkoorden. Ik heb dat op 2 oktober 2020 gezegd, de dag na de eedaflegging, en ik herhaal dat vandaag.”

Verdient de regering geen pluim voor het bewaren van de koopkracht in tijden van crisis?

“Neen. Want met welk geld heeft ze dat gedaan? Met het belastinggeld van morgen. Dat is misschien gemakkelijk, maar dat is geen goed beleid. Want als er morgen een nieuwe crisis uitbreekt, dan is elke buffer weg.”

Dus u had de koopkracht niet beschermd?

“Dat zeg ik niet. Maar deze regering is blind te werk gegaan. Het had fijnzinniger gemoeten. Je kan het beleid samenvatten in één woord: laf. De regering heeft de indruk gewekt dat ze alles zou oplossen. Maar wat ze niet gedaan heeft, is de kiezers de waarheid vertellen. En die waarheid is dat een crisis tijdelijk voor verarming kan zorgen. Die waarheid is ook dat er moeilijke maatregelen genomen moeten worden.”

“We willen een akkoord sluiten met de PS over een staatshervorming, zodat we nadien nooit meer zaken moeten doen met hen”

Om de bloedrode begroting op orde te krijgen, bedoelt u? Die duikt dit jaar voor 27,5 miljard euro in het rood.

“Absoluut. Is het niet ironisch dat De Croo nu loopt te verkondigen dat we na de verkiezingen geen tijd te verliezen hebben? Zijn regering heeft niets anders gedaan dan tijd verloren. De premier heeft echt gefaald.”

Zijn er nog wel partijen in dit land die het aandurven om moeilijke maatregelen te nemen?

“In het spectrum van laf naar overmoedig zit mijn partij redelijk goed. Wij moeten vooral opletten dat we niet overmoedig worden. Wat is de drijver achter het grote begrotingstekort? De oplopende kosten van de sociale zekerheid. Dat gaat over de vergrijzing, de werkzaamheidsgraad, enzovoort. Dáár heeft deze regering niets aan gedaan, integendeel: inactiviteit was bijna het uitgangspunt. De uitkeringen verhogen, terwijl je geen geld hebt. Dat is die lafheid. De volgende regering zal moeten hervormen in de sociale zekerheid. Als je die moed niet hebt, dan is het einde verhaal voor ons sociaal bestel. En dat zou pas asociaal zijn.”

Wat bedoelt u met overmoedig worden?

“Dat we de mensen niet mogen kwijtspelen. Vivaldi is de mensen kwijtgespeeld omdat ze zo laf was, omdat ze de waarheid niet durfde vertellen. Maar je kan ook te brutaal zijn. Daar moeten wij voor opletten. Wij moeten niet verkondigen dat iedereen zal verarmen. We moeten wel zeggen dat er dingen moeten gebeuren die niet altijd leuk zullen zijn. De werkloosheidsuitkering beperken bijvoorbeeld.”

Volgens economen is de beste maatregel de pensioenleeftijd koppelen aan de levensverwachting.

“Ik heb die studie ook liggen. Nederland doet dat trouwens. Maar wij hebben in de vorige regering de leeftijd al opgetrokken naar 67 jaar. Ik zou daar niet opnieuw aan prutsen. Je moet er vooral voor zorgen dat mensen effectief 45 jaar werken.”

Ook de Vlaamse regering, die door uw partij geleid wordt, gooit met geld dat ze niet heeft. Ondanks een rode begroting krijgen kopers van elektrische wagens een riante premie. Vindt u dat goed bestuur?

“Ik was daar geen grote voorstander van, en mijn partij ook niet. Open Vld wou dit absoluut invoeren. Let op: daar zijn ook goede argumenten voor. En trouwens: hoeveel kost die maatregel? Dat is geen gamechanger in de totaliteit.”

En dus gooit u het geld maar buiten?

“(geprikkeld) Dat zeg ik niet. Ik ga akkoord dat de symboliek niet goed zit.”

Uw partij zou ook het defensiebudget bijna verdubbelen. Vindt u dat zelf realistisch?

“Dat gaat over 5 miljard. De uitgaven voor de sociale zekerheid bedragen 150 miljard. Bovendien is dat geen keuze, maar onze internationale plicht. De tijd dat wij dachten dat vrede verworven is, ligt achter ons. Je moet dat ook niet van vandaag op morgen doen. Je moet het groeipad versnellen.”

Zou u nog eens in een federale regering stappen zonder staatshervorming, zoals in 2014?

“Neen, dat gaan we geen tweede keer doen. De fundamenten van dit land zijn rot – wat trouwens geïllustreerd werd door deze regering. Zij wou bewijzen dat België wél nog werkt, maar is daar volledig in mislukt. En dus moet je nu de moed hebben om afscheid te nemen van het land zoals we het kennen. Wij stappen dus niet in een regering zonder bindende afspraken over een staatshervorming. Dat is cruciaal.”

Heeft die eerste keer u veel geloofwaardigheid gekost binnen de Vlaamse beweging?

“Dat denk ik niet. Ik blijf erbij dat onze poging lovenswaardig was, maar goed: finaal is ze mislukt. Dat moeten we toegeven. Wij hadden gehoopt om beter te scoren in 2019. Deze keer willen we een akkoord sluiten met de PS over een staatshervorming, zodat we nadien nooit meer zaken moeten doen met hen. Hun 32-urenweek was trouwens nog zo’n een teken van uber-lafheid.”

Als er opnieuw een federale regering komt met een Vlaamse minderheid, dan dreigt uw voorzitter de deur te openen naar het Vlaams Belang. Vindt u dat goed?

“Je moet de woorden van Bart (De Wever, red.) goed lezen. Wij zijn geen schotelvod. Dat is wat hij zei. Als er een tweede Vivaldi komt, dan gaan wij niet opnieuw de tent overeind houden in Vlaanderen. Wij leggen de bal dus in het kamp van de centrumpartijen. Een tweede Vivaldi kan verregaande gevolgen hebben.”

Zo verregaand dat u met het Vlaams Belang gaat besturen?

“(zucht) Dat heeft hij niet gezegd. Wij gaan proberen om zoveel mogelijk van ons programma te realiseren. Dat is prioriteit. Maar je mag van ons niet verwachten dat we de centrumpartijen nog eens gaan steunen als zij federaal weer Vivaldi verkiezen.”

Laat mij de vraag eens omdraaien: waarom zou u dan niet in zee gaan met het Vlaams Belang?

“(wikt zijn woorden) Omdat die partij weliswaar terechte problemen aankaart, maar voorts alleen maar illusies verkoopt. Ik hoor zelden echte oplossingen. Verder ga ik daar geen woorden aan vuilmaken, want ik wil van het Vlaams Belang niet de inzet van de verkiezingen maken. Vooruit doet dat al – spijtig genoeg. Zij lijken soms wel de rode versie te zijn van het Vlaams Belang.”

Als we even uitzoomen: is de versnippering van het politiek landschap geen rem aan het worden op goed bestuur, ook in Vlaanderen?

“(knikt) Dat is zo. Dat is het gevolg van de individualisering van de samenleving. Het geloof in grote verbindende verhalen verdwijnt. Sommige mensen beschouwen politieke partijen als pakjesdiensten. Ze bestellen iets en als ze hun levering niet direct krijgen, gaan ze naar de concurrentie. Daarom durf ik zeggen dat ook de burger een verantwoordelijkheid draagt in wat er fout loopt. Als het sneeuwt, dan wachten de mensen tot de gemeente hun stoep komt ruimen. Ik kom uit een tijd dat we dat nog zelf deden. De burger verwacht te veel van de politiek.”

U doet me denken aan John F. Kennedy die zei: ‘Vraag niet wat je land kan doen voor jou, vraag wat jij kan doen voor je land.’

“(fijntjes) Goede vergelijking, want ik heb een even knappe vrouw. (denkt na) Als er straks vier partijen nodig zijn voor een Vlaamse regering, dan is dat omdat de kiezer de kaarten zo geschud heeft. De kiezer moet dat ook beseffen. Veel burgers steken meer tijd in het kiezen van een nieuw strijkijzer dan in hun stem.”

“CD&V en N-VA hebben veel dezelfde wortels. Je kan je dan ook de vraag stellen of er twee verschillende partijen nodig zijn”

Nu bewandelt u gevaarlijke paden. Politici zijn doorgaans bang om de kiezer tegen de haren te strijken.

“Ik heb een leeftijd bereikt dat ik dat meer en meer ga doen. Let op: de politiek werkt dat ook in de hand door vanalles te beloven. Eén van mijn idolen Forrest Gump zei ooit: shit happens. Maar de politiek, en zeker Vivaldi, doet het omgekeerde uitschijnen, namelijk dat er geen shit zal zijn, want de overheid zal alles oplossen. Dat lukt natuurlijk niet, en dus geraakt die burger gefrustreerd.”

Over uw vrouw gesproken: zij pleitte in deze krant voor een nieuw huwelijk met CD&V. Is dat een oplossing voor die versnippering?

“Als je dat debat lostrekt van het hier en nu, dan zeg ik ja. De christendemocratie en het Vlaams-nationalisme hebben veel dezelfde wortels. Het gemeenschapsdenken bijvoorbeeld. Je kan je dan ook de vraag stellen of er twee verschillende partijen nodig zijn. Maar goed: dat is mijn overtuiging. Hoe je dat kan realiseren, weet ik niet. Wellicht zullen de omstandigheden ons daar ooit toe dwingen. Maar dat zal niet voor morgen zijn, want er zitten momenteel persoonlijke animositeiten en ook ervaringen uit het verleden in de weg.”

Een laatste beschouwing: heeft de politiek uiteindelijk gebracht wat u ervan verwacht had, toen u de overstap maakte?

“Jee. Ik bedoel daarmee: ja en nee. Ik ben blij dat ik de overstap gemaakt heb, maar het zou nogal droef zijn als ik vandaag zou zeggen dat ik alles gerealiseerd heb. De toestand van dit land maakt mij niet blij. Ik had meer willen wegen en verder willen staan, ook in de staatshervorming. Maar ik troost mij met de gedachte dat ik mijn kiezers in de ogen kan kijken. (even stil) Als je mij vraagt wat op mijn grafzerk moet staan, zet dan maar ‘leraar’.”

Zou u opnieuw lesgeven, als u niet verkozen geraakt?

“Dan zou ik een trad-husband worden. Dat is weer in, heb ik begrepen. (lacht) Neen, als dit zou stoppen, wil ik zeker opnieuw iets doen met concrete mensen. Volwassenenonderwijs of Nederlands leren aan nieuwkomers: dat lijken mij nobele taken. Maar niet voltijds, zodat ik toch een beetje trad-husband kan spelen.”