Liefdesprofessor Bo Coolsaet : “De liefde is geen illusie”

Of je Valentijn nu viert of niet, het is sowieso een dag waarop we net iets meer stilstaan bij de liefde. Wij gingen aankloppen bij professor uro-androloog Bo Coolsaet, ook wel de liefdesprofessor genoemd. Hij nam rustig de tijd om het begrip liefde uit de doeken te doen.

Viert u valentijn?

Als je met vieren bedoelt dat het een stimulans kan zijn om na te denken over de liefde, dan moet ik je antwoorden dat ik het uitbundig vier. Maar ik laat me niet verleiden tot een oppervlakkige uiting van liefde omdat dit camouflage is en ik ben tegen camouflage.

U bent liefdesexpert. Maar kan iemand echt een expert zijn op het vlak van liefde? Liefde lijkt me zo ondoorgrondelijk.

Er wordt heel veel geschreven over de liefde, maar het grote probleem is dat ‘relaties’ verward worden met ‘liefde’. Er bestaan heel veel relaties, maar bitter weinig liefdesrelaties. Dit betekent echter niet dat mensen zich niet goed kunnen voelen in relaties. Integendeel, er zijn heel veel mensen die leven in vriendschaps-, economische-, ouder- en zelfs seksrelaties die stabiel en bevredigend zijn.

Wat is de liefde dan?

Liefde is geen illusie zoals velen denken. Het is niet omdat het niet waarneembaar en tastbaar is dat het geen werkelijkheid is. Liefde bevindt zich op het domein van het bovenmenselijke en is zeer moeilijk te definiëren. Je moet ook beseffen dat de menselijke liefde steeds onvolledig is en je hoeft niet te streven naar het ideaalbeeld, want dit leidt tot ontgoochelingen en dan ga je misschien het ideaal gaan zoeken bij een andere partner.

Verliezen we niet altijd een stuk van onszelf in een liefdesrelatie?

Integendeel, in de liefde word je meer mens. Er is sprake van liefde als twee mensen met elkaar gedeeltelijk kunnen fusioneren. Je bent met z’n tweeën als koppel en krijgt een derde identiteit. Maar dat is een zeer delicaat evenwicht. Je moet de mogelijkheid hebben jezelf te blijven en daar schuilt één van de grote gevaren. Wanneer je jezelf in de ander verliest, zal de liefdesrelatie vaak eindigen.

Zolang een vrouw als minderwaardig wordt beschouwd, kan de liefde geen realiteit worden.

Als ik u zo hoor praten, is het zeldzaam om in een echte liefdesrelatie terecht te komen?

Dat is inderdaad zo. De reden dat liefde zo zeldzaam is, heeft onder andere te maken met ons maatschappelijk model. In onze maatschappij is enkel een kind open en echt. Na de kindertijd worden we misvormd, bijvoorbeeld op school en bij het nastreven van een carrière. Onze focus gaat zich verleggen op presteren, macht, genotservaring en zo groei je buiten jezelf. Wie erin slaagt om terug te gaan naar zijn kindertijd, kan in een echte liefdesrelatie functioneren. Daarom ook dat een tweede of derde relatie vaak stabieler is. Mensen hebben een rustpauze gehad na de eerste relatie en zijn teruggegaan naar wie ze werkelijk zijn. Bovendien weet je soms maar hoe de liefde geweest is, als ze verbroken is. Dan pas kun je de situatie van op een afstand bekijken.

Kunnen rustmomenten ons liefdesleven stimuleren?

Rustfactoren zijn noodzakelijk. Ik heb veel topmensen gezien in een machtspositie die een schijngeluksgevoel hadden, maar eigenlijk niet gelukkig waren en ook aanvoelden dat het leven dat ze leidden niet het echte leven is. Wel, dit leidt tot depressies en relatiebreuken. Hun besef van geluksgevoel is artificieel. In een enquête zegt 75% van de mensen gelukkig te zijn, maar 1,2 miljoen mensen neemt antidepressiva. Dat zegt voldoende.

Bent u gelukkig?

Ja, ik ben intens gelukkig en het is een voorrecht dit te zijn. Maar het is ook niet vanzelf gekomen. Ik beleef momenteel een goede liefdesrelatie met mijn huidige vrouw.

U hebt enkele jaren geleden zelf ook klappen gekregen op liefdesvlak toen u en uw vrouw uit elkaar gingen. Bent u ook de puurheid van uw kindertijd gaan opzoeken?

Absoluut en ik ben niet te beroerd om te zeggen dat ik daar nog steeds mee bezig ben. Het is trouwens fout te denken dat wie veel van de liefde weet het ook noodzakelijk zelf kan beleven. Jezelf behandelen is altijd moeilijk. Dus ja, mijn relatie is fout gelopen en ik was zeker niet volmaakt. Ik heb ook fouten gemaakt.

Als we het over liefde hebben, komen we ook terecht bij seksualiteit. Is seks een vereiste voor een goede liefdesrelatie?

Intimiteit is het allerbelangrijkste en seks is hier maar een klein onderdeel van. Bij intimiteit gaat het om naar elkaar te kijken, elkaar te voelen en aan te voelen. Liefde is typisch menselijk en gaat over voelen. Seksualiteit kadert binnen de wereld van emoties en instincten. Seksuele activiteiten kunnen zich beperken tot puur mechanische daden. Het is belangrijk dat er binnen koppels goede afspraken zijn op vlak van seks, want je kunt elkaar graag zien, maar toch verschillende verlangens hebben. Binnen sommige relaties kan, mits goede afspraken, seksuele ontrouw. Maar ontrouw kan uiteraard ook het einde van een liefdesrelatie betekenen. Ontrouw ontstaat vaak vanuit het zoeken naar spanning en passie. Ik ben echter hoopvol dat in de toekomst de passie steeds meer gezocht zal worden binnen het koppel. Dit stimuleert de liefdesrelatie en maakt ze dieper en stabieler.

In een enquête zegt 75% gelukkig te zijn, maar 1,2 miljoen mensen in ons land neemt antidepressiva. Dat zegt voldoende.

Kan passie ook blijven duren?

Het hangt ervan af wat met passie wordt bedoeld. Als het gaat over de duizend vlinders die je in je buik voelt bij verliefdheid, dan zal die meestal niet blijven. Binnen de liefde biedt passie echter wel houvast. Passie is dan gekoppeld aan verlangen en ja, dat moet gekoesterd worden. Je moet in verwondering blijven leven, zoniet krijg je afgevlakte liefdesrelaties.

Iedere generatie gaat anders om met de liefde. Hoe ziet u de jongeren van nu evolueren?

Er wordt veelal negatief gesproken en geschreven over jongeren, over het gebrek aan waarden, over alcohol, drugs, maar dat is niet hun fout hé. Ze zijn het product van de maatschappij. Kinderen zien wat er gebeurt bij hun ouders en jammer genoeg ziet een groot percentage jongeren een chaos op relatie- en liefdesgebied. Ik denk dat er een tegenreactie zal komen en dat de kinderen en jongeren van nu het anders gaan willen doen. Misschien is deze chaos wel noodzakelijk om terug tot intensere relaties te komen.

Brengen de nieuwsberichten die ons bereiken over hoe er op sommige plaatsen omgegaan wordt met vrouwen nog meer chaos met zich mee?

(fel) Die verkrachters zijn mensen die de liefde niet kennen. Of ze de liefde ooit gaan leren kennen, zal afhangen van het religieuze en culturele milieu waarin ze opgroeien en leven. Zolang een vrouw als minderwaardig wordt beschouwd, kan de liefde geen realiteit worden en zal misbruik in toenemende mate plaatsvinden.

Hoe staat u tegenover multiculturele liefdesrelaties?

Liefdesrelaties tussen mensen afkomstig uit zeer uiteenlopende culturen met verschillende visies op man en vrouw lijken me bijzonder ingewikkeld. Dat is geen belediging, maar een feit. Maar ik zie wel een oplossing om de culturen toch aan te passen in een richting van gelijkwaardigheid man-vrouw, die het mogelijk maakt om een liefdesrelatie te hebben. Dan denk ik bijvoorbeeld aan het vermengen van culturen.

Ontrouw ontstaat vaak vanuit het zoeken naar spanning en passie.

Er zijn al heel veel studies over de liefde verschenen en daarnaast komt het onderwerp ook dagelijks aan bod in de media. Hebben deze laatste hun functie?

Jawel, de media spelen daarbij een belangrijke rol. Er is een groot gebrek aan kennisverspreiding over het leven op zich. Dat leren we niet op school. Toch is het van fundamenteel belang om kennis over liefde, leven en relaties te integreren in het onderwijs. Dr Phil en Goedele Liekens bijvoorbeeld brengen zeer waardevolle educatieve programma’s. Maar laten we niet vergeten dat het vooral de taak van de ouders is om kinderen te informeren over de liefde. Hoe wil je dat jongeren die opgroeien in een thuis waar geen tijd is voor liefde, weten wat liefde is?

Volgens u is er ook een belangrijke link tussen een liefdesrelatie en eten.

Uiteraard! Daarom dat ik ook in mijn boek ‘De alchemie van de liefde’ recepten door de informatie verweven heb. Samen eten, samen koken, is iets wat bij alle volkeren gedaan wordt. Op die manier breng je tijd met elkaar door. We moeten hier aan houden. Zo weten mijn kinderen dat een gsm bij mij verbannen wordt aan tafel.

Beschikt u over een ideaal valentijnsrecept?

Hmm, daar heb ik nog niet echt over nagedacht. Wij gaan met valentijn zeker niet uit eten. We willen dit thuis beleven, samen, in een persoonlijke sfeer. Maar ik zou sowieso beginnen met goede oesters… Of zoals mijn vrouw het zo mooi zegt: “Je moet je geliefde iets voorschotelen wat haar of hem verrast. Iets dat de ander laat voelen dat hij of zij bijzonder is.” Ieder gerecht is een afrodisiacum als het gemaakt is om de ander te behagen.

Mogen we nog boeken van u verwachten?

Wel, ik ben er net aan begonnen. Het zit al in mijn hoofd, ik maak wat notities en mijn vrouw en ik praten er veel over. Deze keer zal het voornamelijk gaan over de vraag ‘Kan iedereen liefhebben?’.

U maakt me nieuwsgierig… Kan iedereen liefhebben?

Daar ben ik nog mee bezig. Liefde is zeer zeldzaam. Velen sterven zonder ooit de liefde te hebben gevoeld. Ik wil daar echt iets aan doen. Als ik daarin slaag, is mijn opdracht vervuld.

Wat kan ik u nog wensen, professor?

Mijn enige verlangen is dat ik nog enige tijd mag leven in de gelukkige liefdesrelatie waarin ik nu leef met mijn vrouw, kinderen, kleinkinderen en vrienden en dat ik vanuit mijn eigen liefdesrelatie de mogelijkheid heb de boodschap van liefde over te brengen naar anderen.

(Mieke Vercruijsse)