Anderlechtmonument Paul Van Himst: “De familie houdt mij overeind”

In Frankrijk werd hij le Pelé blanc genoemd. Real Madrid wou hem als opvolger van legende Di Stéfano. Maar Paul Van Himst, na Eddy Merckx de grootste Belgische sportman, bleef Anderlecht trouw. Hij zou er uitgroeien tot hét clubicoon met negen titels, vier bekers, een Europabeker en vier Gouden Schoenen op zijn palmares, speler en trainer samen.

Met het overlijden van zijn vrouw Arlette verloor Paul Van Himst, 73 intussen, ruim drie jaar geleden een stuk van zichzelf. Vijftig jaar waren zij onafscheidelijk. Dat verwerken is een zwaar proces, vertelt hij als ik hem vraag hoe het gaat. We hebben een afspraak in een brasserie vlakbij zijn woning in Dilbeek. “Ik kon een periode niet alleen thuis zijn. Ik werd zot. (even stil) Ik heb het geluk dat ik mijn familie heb.”

Van Himst spreekt vol trots over zijn drie kinderen en zes kleinkinderen. Vaak blijft één van die laatsten slapen. Of gaat hij over de middag een stukske eten met hen. Vijf van de zes voetballen ook. Dan is pappie eerste supporter. “Arlette en ik hechtten veel belang aan die familieband. Ik probeer dat voort te zetten. Het zou mij veel pijn doen mocht dat ooit uiteenvallen. De familie, de zaak en de voetbal houden mij overeind.” De zaak, dat is koffiebranderij Brésor die Van Himst begin jaren 90 overnam en nu in handen is van zoon Frank.

Waarom koffie?
Ik werk al in die zaak sinds ik 18 ben. Dankzij Georges Denil, toen de baas en een kameraad van mijn vader. Ik verkocht pakskes overal waar ik kwam. In die tijd combineerde iedereen voetbal met een job. Ik ben pas jaren later prof geworden. Maar ik heb de zaak nooit losgelaten. Dat was mijn eerste investering. Zelfs vandaag ga ik er nog elke voormiddag naartoe. Ik heb er mijn bureel en help waar ik kan.

Hou je zelf van koffie?
Je raakt erdoor gepassioneerd. Ik let wel op. Een kleintje of drie, vier in de voormiddag is genoeg. ’s Middags drink ik liever een glas wijn of een pint. Als je zo oud bent als ik, moet je jezelf verzorgen. Ik voel me fysiek goed, en wil dat zo houden. Elke dag drie flessen wijn hoeft niet. Eén glas mag wel. Twee ook. (lacht)

Jullie branden vooral Latijns-Amerikaanse bonen. Heb je ooit de plantages bezocht?
Als lid van de koffiebranders heb ik die kans gekregen. Jaarlijks was er zo’n reis naar landen als Brazilië, Guatemala en Colombia. Maar ik zei altijd neen. Ik zag die vlucht van twaalf uur of meer niet zitten. Mijn boezemvriend Roger Decoster, oud-wereldkampioen motorcross, woont in Los Angeles. Als we bellen, vraagt hij altijd om af te komen. “Allé Paul, je bent alleen, wat houdt je tegen?” (blaast) Ik zie dat niet zitten. Ik ga niet graag weg. Mijn leven ligt hier, in deze streek, met mijn familie en kameraden.

Heb je daarom nooit in het buitenland gevoetbald?
Dat lag niet in mijn karakter. Wij zijn vroeg getrouwd en kregen dan kinderen. Wat moest ik in het buitenland gaan doen? Let op: we spreken over vijftig jaar geleden, hé. De loonverschillen waren niet zo groot als nu. Ik verdiende goed mijn boterham bij Anderlecht.

Wat is de mooiste aanbieding die je hebt afgeslagen?
Real Madrid. Die zochten een spelverdeler toen Di Stéfano vertrok. Ik denk wel dat ik voetballend had meegekund. Dat was maal drie of vier qua loon. Ik weet het niet meer juist. Maar bon, ik was niet geïnteresseerd. Dat zou nu misschien anders zijn. Kijk naar Axel Witsel die naar China vertrekt. Kan je dat die jongen kwalijk nemen? Al vind ik die bedragen absurd in een tijd waarin zoveel mensen het moeilijk hebben.

“Real Madrid was maal drie of vier qua loon. Maar bon, ik was niet geïnteresseerd.”

Je hebt wel meer beroemde vrienden. Hoe begon je vriendschap met Merckx?
Wij kennen elkaar al lang, maar pas na onze carrière zijn we vrienden geworden. Eddy was net gestopt, toen ik toevallig zijn verzorger ontmoette. Die wist dat Eddy het moeilijk had. Dat hij mij eens belt, zei ik hem. En dat gebeurde. De dag nadien al, denk ik. We spraken af bij Eddy thuis met de vrouwen erbij. Zo is onze band gegroeid. Dat klikte gewoon, ook met onze vrouwen en kinderen.

Wie is de grootste: Merckx of Van Himst?
(resoluut) Eddy. Ik behoorde misschien in Europa enkele jaren tot de top, maar Eddy was wereldwijd de beste. Hij won alles wat er te winnen viel.

Kan jij Pelé een vriend noemen?
(blaast) Dat niet, ik ken hem wel. Voor de film Escape to Victory zat ik een maand met hem in Boedapest. Dat was in 1980. Op mijn bureau staat nog een foto met Pelé, Sylvester Stallone, Bobby Moore en al die anderen. (mijmerend) Dat zijn mooie herinneringen. Elke ochtend samen ontbijt en om 6 uur de bus op naar de set. Wij sliepen in de Marriott, Pelé en Stallone in de Hilton. Een categorie hoger, zeker? (lacht) Hij was ook op mijn benefietmatch in 1975. Het is wel al even geleden dat ik hem gezien heb.

Wie bedacht jouw bijnaam le Pelé blanc?
De Franse krant L’Equipe zette dat als titel de dag na een interland Frankrijk-België in Parijs. Wij wonnen 0-2. Alles lukte die avond: dribbelen, door de beentjes, scoren.

Michel Verschueren zei mij: “Paul Van Himst is hét monument van Anderlecht.” Hoe voelt dat?
Dat doet wel iets, ja. Anderlecht is toch de grootste ploeg van België sinds Wereldoorlog II. Ik denk dat dat te maken heeft met mijn levensloop. Ik zat al op de tribune toen ik zeven jaar was. Mijn vader was supporter. Ik heb er gespeeld van mijn 8^e tot mijn 32^e. En later ben ik teruggekeerd als jeugd- en hoofdtrainer. Eigen lof stinkt, maar ik denk wel dat je dan iets betekent voor een ploeg.

Ook naast het veld adem je het instituut Anderlecht uit: stijl, charisma, gentlemen.
Dank u. De twee voorzitters die ik heb gekend, Albert Roosens en meneer Constant, waren chique types. Zij verwachtten wel dat iemand van Anderlecht zich waardig gedroeg en kleedde. Zelfs Boskamp hebben ze een das aangetrokken. (lacht) Maar dat zit ook in mij. Ook voor ik getrouwd was, wou ik proper voorkomen. Ik droeg altijd een cravate als ik de baan opging.

“Het klikte niet tussen Weber en de anderen. Te veel gekaart voor te veel geld heb ik achteraf vernomen.”

Je noemt het WK 1994 je grootste ontgoocheling. Luc Nilis zei daarover in deze krant dat jij het tactisch verknoeid hebt.
(blaast) Natrappen is makkelijk. Dat ik hem niet goed gebruikt heb, tja. Luc was een fijne voetballer, maar geen diepe spits. Terwijl ik dat nodig had. Achter de spits had ik Degryse, Scifo, Nilis, ik kon ze niet allemaal zetten. Ja, je had Weber, maar het klikte niet tussen hem en de anderen. Als trainer weet je niet altijd hoe dat komt.

Te veel gekaart voor te veel geld? En Weber die verloor?
Dat heb ik achteraf ook vernomen. (zwijgt even) Het probleem van voetballers is dat ze te veel tijd hebben. Als ik hoor welk trainingsprogramma Eddy had, dat was toch iets anders. Wij hebben nooit vier uur op een dag getraind.

Na de Rode Duivels stap je uit het voetbal, hoewel je maar 53 was. Was je het beu?
Ik stond voor de keuze: ofwel een andere club, ofwel voluit gaan voor de zaak. Ik wou dat laatste. Het trainerschap is soms een rotstiel.

Ik las ergens dat het je kinderdroom was om slager te worden.
(knikt) Ik had twee ooms en twee kozijns in die stiel. Toen ik vijftien was, ben ik ook naar de beenhouwersschool gegaan. Maar een jaar later zat ik plots in de eerste ploeg van Anderlecht, en ben ik met school gestopt. Voetballer worden was mijn grootste droom. Voetbal was alles in mijn jeugd. Wij hadden niets anders. Mijn vader was veehandelaar. Ken je die stiel? Boerderij binnen, cash betaald worden, en dan het café binnen. (lacht) Te veel cash op zak om goed te zijn.

Het sportrapport van Paul Van Himst

Als kind was mijn idool …
Jef Mermans en Jef Jurion, twee voetballers van Anderlecht.

Vandaag heb ik grote bewondering voor …
Eddy Merckx, dat is de grootste.

Mijn mooiste sportmoment?
(blaast) Titel, beker, Gouden Schoen, trofee voor Sportverdienste, allemaal mooi om te winnen. Ik kan niet kiezen.

Mijn grootste ontgoocheling?
Als speler het WK 1970 in Mexico. Eruit in de eerste ronde. Als trainer het WK 1994 in Amerika. Verliezen we niet van Saoedi-Arabië, dan spelen we in de tweede ronde tegen Ierland, en niet tegen Duitsland.

(foto belga)