Iedereen praat over ‘Making a Murderer’, maar we stellen de verkeerde vragen

De beklijvende docureeks ‘Making a Murderer’ is al een paar weken te streamen op Netflix, maar het verhaal van de levenslang veroordeelde Steven Avery beheerst nog steeds de actualiteit. Makers Laura Ricciardi en Moira Demos tonen hoe corrupt het rechtssysteem in de VS kan zijn. De discussies laaien hoog op, maar te vaak ligt de nadruk op de onschuld (of schuld) van Avery, terwijl dat nooit het doel van de documentaire was…

De nu 53-jarige Steven Avery kwam in 2003 vrij nadat hij 18 jaar in de cel had gezeten voor een verkrachting… waar hij niet schuldig aan was. De lokale politie van Manitowoc (Wisconsin) had het vizier zo op Avery gericht, dat ze alle sporen naar een andere verdachte (en dader) negeerden. In 2003 bewees DNA-materiaal echter dat ze de verkeerde man hadden opgepakt. Avery kreeg een fikse schadevergoeding, maar daar liet hij het niet bij. Hij wilde Manitowoc 36 miljoen dollar laten betalen, maar net op dat moment sloeg het noodlot opnieuw toe. De 30-jarige fotografe Teresa Halbach verdween, en haar resten werden op het domein van Avery gevonden, net als haar jeep. Avery werd opnieuw veroordeeld, en zit nu voor de rest van zijn leven in de gevangenis.

‘Making a Murderer’ toont hoe de lokale politie en de staat Wisconsin weken na zijn aanhouding nog meer bewijsmateriaal vonden om Avery te klissen. Doorheen de reeks zie je duidelijke aanwijzingen dat de politie wéér bewijsstukken had vervalst, en dat er zeer verdachte zaken aan de gang waren. Brendan, het neefje van Avery, werd aangehouden als medeplichtige, maar veranderde zijn verhaal telkens. Je ziet duidelijk hoe de politie woorden in zijn mond legt, en hij bijna nooit zelf iets zegt. Later geeft hij gewoon toe aan zijn moeder dat hij hen gewoon vertelde wat ze wilden horen. De twee agenten misbruiken zo een jongen die duidelijk mentaal beperkt is en leerachterstand heeft. Het erge? Deze getuigenissen werden aanvaard, en Brendan zit nu ook een straf uit tot 2048. Er is nooit sluitend bewijs gevonden dat hem aan de moord koppelt.

Als je online discussies volgt, draaien de gesprekken vooral rond de schuld of onschuld van Steve en Brendan. Zelfs de petities die naar het Witte Huis gezonden zijn, vragen om de onmiddellijke vrijlating van Avery. Een vrijlating zonder proces is zeer onrealistisch, gezien er zeker nieuw bewijs moet komen dat Avery’s onschuld bewijst. De echte vraag zou moeten zijn om Avery een nieuw proces te geven, omdat het systeem hier duidelijk heeft gefaald. Dat was ook de voornaamste reden voor Ricciardi en Demos om de reeks te maken: “We wilden het Amerikaanse rechtssysteem aanklagen, en tonen waar het fout loopt en waar het beter moet. Het feit dat onze docu zoveel mensen raakt en aanspreekt, en dat het aanzet tot actie, is voor ons al zeer hoopgevend.”

Om iemand te veroordelen tot moord, moet er bewijs zijn ‘beyond reasonable doubt’, er mag dus geen twijfel meer zijn dat Avery de dader was. Daar ligt bij Steves toenmalig advocaat Dean Strang het probleem: bij Steve was het bewijs niet sluitend genoeg. Er was de sleutel van Teresa’s jeep, die weken na haar verdwijning toevallig in de trailer van Steven werd gevonden, met enkel zijn DNA erop (en niet dat van Teresa). Er is de ‘bekentenis’ van Brendan die meer bleef veranderen, en waar ook niks van tastbaar bewijs voor is. Nergens op Avery’s domein is bloed gevonden, of zelfs maar DNA van Teresa. Er is bloed van Avery gevonden in haar jeep, maar er zijn aanwijzingen dat dit mogelijk was geplant (met bewijsmateriaal van de vorige zaak). Er is zelfs een telefoontje waarbij agent Colborn de nummerplaat van de verdwenen RAV4-jeep doorbelt vóór hij als vermist is gesignaleerd. Wegens belangenvermenging had de lokale politie zelfs nooit toegang mogen hebben tot het domein van Avery, door hun rol in de vorige zaak.

Iedereen die kritisch denkt, kan niet anders dan de schuld van Avery betwijfelen, en dat is niét hetzelfde als hem onschuldig verklaren. Daarom moet de zaak ook opnieuw geopend worden, zodat hij (hopelijk) eens een eerlijk proces kan krijgen. Door de reeks heeft Avery nu een nieuwe advocate, Kathleen Zellner. Zij is gespecialiseerd in onterecht veroordeelden, en wist al 16 van haar cliënten vrij te spreken. “Wie de voicemails van Teresa van haar telefoon heeft verwijderd, is de moordenaar of medeplichtige. Wie het ook is, de moordenaar loopt nog vrij rond”.

Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Je kan de tien afleveringen van ‘Making a Murderer’ nu streamen op Netflix.