Steeds meer buitenlandse priesters in onze kerken, Rwandees Théogène Havugimana getuigt:“Wij zijn een tijdelijke oplossing”

Aangezien er nog nauwelijks Vlaamse priesters bij komen, trekt onze kerk alsmaar meer buitenlanders aan om hier de blijde boodschap te verkondigen. Velen komen uit gebieden waar onze missionarissen nog niet zo lang geleden massaal naartoe trokken. Zo ook de Rwandese Théogène Havugimana, priester in Haacht. Ook hij viert vandaag Pasen en getuigt over zijn werk als ‘gastarbeider van God’.

(door Kurt Vandemaele)

Mensen van elders die hier werk en een veilig onderkomen zoeken, krijgen vaak het etiket ‘gelukszoekers’ opgeplakt. Mensen van ‘elders’ die ons God helpen vinden, zouden ‘geluksbrengers’ genoemd kunnen worden. “Eigenlijk is iedere priester een missionaris,” zegt Théogène Havugimana. “We laten het licht schijnen op God, op ons geloof. Wie echt gelovig is, moet daarover getuigen. Zodat anderen de kans krijgen om ook God te vinden.”

Dat buitenlandse priesters net als de gastarbeiders destijds het werk doen dat de mensen van ter plekke niet willen doen, wil hij niet horen. “Als je het zo ziet, is onze missie mislukt. Wij zijn hier om een boodschap uit te dragen die moet gehoord worden. Het geloof is een geschenk en dat moet je delen. Iedereen kan kiezen om het al dan niet te aanvaarden. Het geloof is niet iets dat je de anderen oplegt.”

Studeren in Leuven

In Rwanda zitten de kerken nog volgepakt. In 2006 werd hij er tot priester gewijd in het bisdom Nyundo. “Ik heb toen eerst twee jaar lesgegeven aan het grootseminarie tot mijn bisschop me voorstelde om me te gaan specialiseren in de filosofie.” Zo kwam hij in Leuven terecht waar hij eerst een master behaalde en, gefascineerd door het werk van Immanuel Kant, ging doctoreren in de Duitse filosofie van de 16de tot de 18de eeuw. Intussen studeerde hij ook nog een half dozijn talen en toen hulpbisschop Leon Lemmens hem kwam vragen of hij zich wilde engageren in de Vlaamse Kerk, zei hij ook ja.

“Toen ik nog studeerde, heb ik me altijd in de eerste plaats priester gevoeld,” zegt hij. “Het is mijn roeping om te getuigen over mijn geloof. Ik krijg wel vaker de vraag gesteld waarom er zoveel Afrikaanse priesters zijn in België, terwijl de Kerk in Afrika ze ook nodig heeft. Mijn antwoord? Je geeft niet omdat je te veel hebt, maar omdat je de nood van iemand ziet. Dat is de filosofie van het geschenk. Wie geeft, is niet wie meer heeft, maar wie beseft wat het geven betekent.”

Voeten op de grond

Théogène Havugimana is onmiskenbaar een intellectueel. Hij geeft nog online les aan de universiteit van Leuven en aan het grootseminarie in Rwanda. En hij is onder meer directeur van Missio, het instituut van de pauselijke missiewerken dat geld inzamelt voor de wereldkerk. “Mochten we niet bijdragen aan de opleiding van priesters over de hele wereld, zouden we alleszins geen priesters van elders naar hier krijgen.” Hij praat uit ervaring. Hij is priester in Haacht. “De parochie helpt je om beide voeten op de grond te houden. Daar heb je met de gewone mensen te maken, praat je met de zieken. Vroeg of laat krijgen we allemaal met gezondheidsproblemen te maken. Ik probeer voor hen van betekenis te zijn, authentiek te zijn. Je moet met iemand die stervende is niet over metafysica beginnen. Als je niet in staat bent om te integreren, als je je niet openstelt voor mensen, dan gaat het je niet lukken. Ik ken veel priesters uit Afrika, Azië of Zuid-Amerika die naar hier kwamen en na een paar maanden al opgaven.”

Vlaamse liederen

Théogène kan natuurlijk terugvallen op zijn ongeëvenaarde talenknobbel en zijn aanpassingsvermogen. Verwacht echter geen uitzinnige toestanden met exotische dansen en gezangen tijdens zijn erediensten. “Het heeft toch geen zin om solo een Rwandees lied te staan zingen dat niemand hier kent? Er zijn genoeg mooie Vlaamse liederen die de mensen van ter plekke kunnen meebidden. De mis is voor mij geen concert. Ik ben hier niet om de Vlamingen de Rwandese cultuur te leren kennen. Maar ik blijf natuurlijk mezelf. Ik doe bepaalde zaken vanuit mijn Rwandese achtergrond.”

Hij heeft vertrouwen in de toekomst. “Vroeg of laat komen er weer meer Vlaamse priesters. De buitenlanders zijn een tijdelijke oplossing. Binnen 50 jaar zijn er misschien weer Belgische missionarissen nodig in Afrika.” Zelf maakt het hem niet uit waar hij zijn geloof mag verspreiden. “Ik hang af van de bisschoppen. Als zij mij morgen zeggen dat ze me in Groenland willen zien, dan pak ik mijn koffers. Het woord verspreiden is mijn roeping.”

Geen paashaas in Rwanda

Pasen kennen ze in Rwanda, de paashaas en de chocolade-eieren niet. “De feestdagen lijken hier vooral aanleidingen om bepaalde producten te slijten”, zegt Théogène Havugimana . “Pasen betekent eigenlijk verrijzen. Het begint met de dood van Jezus. Het is ook het idee waarmee we nu vaak tegen de wereld aankijken: alles is kapot, alles is negatief. Maar de verrijzenis, dat is een nieuw begin. Kunnen we verrijzen, kijken naar het mooie, het positieve? Ik spreek liever van ‘opstaan’. ‘Verrijzen’ is me iets te abstract. Opstaan is als openbloeien. Hoop doet leven. We richten ons op en kijken vooruit, naar het goeie. Dat geeft een nieuw perspectief. Pasen betekent voor mij: ‘Sta op’.”