Premier Alexander De Croo (Open VLD): “Ons land heeft een nieuw politiek verhaal nodig”

BRUSSEL – “Ik, de laatste premier? Maar néén, gij!” De kritiek op zijn regering is vaak snoeihard, maar Alexander De Croo is niet uit zijn lood te slaan. Voor mij zit een zelfzeker man die zijn beleid vurig verdedigt, maar tegelijk wél pleit voor een nieuw verhaal na 9 juni. Tegen een staatshervorming zegt de Open VLD’er radicaal neen.

Het is Pasen en het is de Ronde van Vlaanderen vandaag. Naar welke van de twee hoogmissen zou onze premier het meeste uitkijken? Alexander De Croo moet niet lang nadenken. “Naar de Ronde van Vlaanderen. En dat zeg ik niet omdat ik vrijzinnig ben. (lacht) Ik woon in de Vlaamse Ardennen, ik woon zelfs langs het parcours, op de afdaling naar de Berendries. Dat is een prachtige streek en wij zijn fier dat we dit vandaag mogen tonen aan de rest van de wereld. Het is geen toeval dat de meeste van mijn klasgenoten hier nog altijd wonen.”

Wat wordt op zo’n dag verwacht van een premier? Dat hij de VIP-tenten afschuimt?

“Je wordt daarvoor uitgenodigd, maar ik doe eigenlijk wat ik altijd heb gedaan. Eerst een paasontbijt en daarna met vrouw en kinderen naar de Berendries. Dat is amper vijfhonderd meter wandelen. Vervolgens gaan we naar de finish in Oudenaarde. Zo’n VIP-tent is trouwens niet zo exclusief als het klinkt, hoor. Dat is vooral plezier maken en bier drinken. Typisch Belgisch dus. Wij zijn echt wereldtop op vlak van organisatie van zulke evenementen. Dat mag eens gezegd worden.”

Mag u dan ook eens doorzakken?

“Neen. Ik ga me wel ontspannen, maar je kan je als premier niet permitteren om een kater te hebben, vind ik. Omgekeerd zijn er buitenlandse collega’s die elke druppel alcohol afzweren omwille van hun ambt. Dat vind ik niet nodig. Ik drink graag een pint en ik blijf dat doen. Als wij in het buitenland een receptie organiseren, dan sta ik erop dat we Belgisch bier schenken.”

Fietst u zelf nog na uw zware val vorige zomer?

“Jawel. Vallen hoort er helaas bij. Gelukkig heeft mijn zoon kordaat gereageerd en direct de hulpdiensten gebeld. Ik ben dertig seconden buiten westen geweest, maar ik ben een halfuur kwijt in mijn geheugen. Dat was confronterend, maar het maakt me niet bang. Ik doe zaterdag (gisteren, red.) ook gewoon mee met de wielertoeristen zoals ik altijd gedaan heb. Deze streek is een beetje mijn persoonlijke zandbak.”

Was u niet liever wielrenner geworden dan premier?

“Neen. Als kind wou ik piloot worden. Ik keek wel op naar de coureurs. Peter Van Petegem was mijn grote held. Maar ik had niet de fysieke capaciteiten om zelf wielrenner te worden. (blaast) Die gasten maken zúlke opofferingen, terwijl één detail, één val, alles kan verpesten. Kijk naar Wout van Aert. Je kan daar alleen maar bewondering voor hebben. Topsport is heel ontnuchterend. Je kan verkondigen wat je wil, maar aan de eindmeet telt alleen de uitslag.”

Dat doet denken aan de politiek. U wou met uw regering bewijzen dat België wel nog werkt. We staan aan de eindmeet. Bent u daarin geslaagd?

“Als je samenwerkt, is er veel mogelijk in dit land. Dat hebben wij met deze regering bewezen. Dus het antwoord is ja.”

Waar bent u het meeste fier op?

“(denkt na) Ik wil drie dingen noemen. Eén: onze vaccinatiecampagne was de beste van de hele wereld. Eerst de zwakkeren, daarna alle anderen. Dat was heel straf. Twee: er is geen land in Europa dat de koopkracht beter beschermd heeft dan wij. Je zou de lezers eens de vraag moeten stellen: wiens bankrekening is vandaag slechter dan voor de crisis? De mensen zijn rijker geworden, en dat is dankzij het beleid. We zijn bijvoorbeeld heel effectief geweest met onze tijdelijke werkloosheid en met de energiesteun. En drie: we gaan twee kerncentrales langer open houden.”

“De blinde obsessie van Vlaams Belang om dit land kapot te maken, maakt van hen de ideale bondgenoot van Poetin”

U wou aanvankelijk het omgekeerde doen.

“Maar de wereld is veranderd. Vandaag willen we volledig af van Russisch gas. Al is dat voor mij zelfs niet het belangrijkste. We hebben kernenergie nodig om onze CO2-uitstoot naar beneden te krijgen. Toen we hieraan begonnen, zei iedereen dat dat nooit zou lukken met de groenen. Maar zie: we hebben het gedaan!”

In de wet staat nog altijd dat er geen nieuwe centrales gebouwd mogen worden. Had u dat dan ook niet moeten aanpassen?

“Dat gaan we doen van zodra er een concreet project op tafel ligt. Dat is de manier waarop we in België altijd gewerkt hebben.”

Waar bent u het meeste ontgoocheld over?

“Over de profileringsdrang van sommige partijen. Ik begrijp niet waarom niet iedereen het beleid voluit verdedigt. Wellicht is zeven partijen te veel van het goede. (denkt na) En als ik naar het beleid kijk: ik had graag een fiscale hervorming gerealiseerd die het verschil tussen werken en niet-werken groter maakt. Helaas zou het voorstel dat op tafel lag, een te diep gat in de begroting geslagen hebben.”

CD&V wijst naar u voor het mislukken daarvan. U zou het bevoegd minister Vincent Van Peteghem niet gegund hebben omdat hij een streekgenoot is.

“Dat is kleintjes van hen en het is vooral een leugen. Vincent en ik hebben samen getrokken aan dit dossier. Dit stond niet eens in het regeerakkoord.”

De grootste kritiek komt op de ontspoorde begroting. ‘De toestand is desastreus’, zegt econoom Geert Noels in Het Laatste Nieuws. Akkoord?

“(geprikkeld) Neen. Laat me duidelijk zijn: de begroting moet beter. Maar de kritiek vind ik totaal overdreven. Altijd dat pessimisme. Ik ga daar niet aan meedoen. Wij hebben helemaal niet de slechtste begroting van Europa. Frankrijk, Italië, Slovakije, Malta: dat zijn allemaal landen die slechter doen. Deze regering heeft in crisistijden de economie willen beschermen. Dat is ons ook gelukt.”

Die eenmalige uitgaven zijn het probleem niet, zeggen de meeste economen. Het probleem zit dieperliggend: in de sociale zekerheid.

“Dat is waar en daarom komen de verkiezingen op een goed moment. Deze regering heeft ook hervormd, hoor, maar we hebben vooral beschermd. Nu is het tijd om de focus te verleggen. Hoe krijgen we onze begroting op orde? Hoe krijgen we dus meer mensen aan het werk? Hoe investeren we meer in defensie en veiligheid? Dat zijn de uitdagingen van de toekomst. Daarom heeft ons land nu een nieuwe dynamiek nodig, een nieuw politiek verhaal en een nieuw regeerakkoord. En dus is het goed dat er nu verkiezingen komen. Mijn partij heeft een helder begrotingspad voor de komende vijf jaar op tafel gelegd. Ik hoop dat alle partijen dat doen.”

Kan u dat nieuwe verhaal schrijven met dezelfde zeven regeringspartijen?

“(blaast) Mijn ervaring is dat het makkelijker gaat met minder partijen. Ik hoop dus dat de volgende regering minder partijen telt. Maar dat zijn van die vragen … Laat de kiezer zich eerst uitspreken en daarna zien we wel. Ik wil wel dit zeggen: de volgende regering moet een sociaaleconomische focus hebben. Meer mensen aan het werk krijgen: dat wordt de prioriteit. Het verschil tussen werken en niet-werken moet daarom minstens 500 euro bedragen.”

Lees: geen staatshervorming.

“Absoluut niet, neen. (op dreef) Kijk naar wat er gebeurt in de wereld. Poetin die de westerse democratieën wil destabiliseren. China dat hier parlementsleden omkoopt. Waarom zouden wij ons dan bezighouden met staatshervormingen? Je kan je vandaag geen stilstand permitteren. Na de verkiezingen moeten we zo snel mogelijk een nieuwe regering vormen. Ik ga meer zeggen: de fundamenten moeten klaarliggen als de mensen met vakantie vertrekken.”

Bent u verrast door de Russische en Chinese banden van Vlaams Belang-kopstukken zoals Filip Dewinter?

“Vijf jaar geleden zou ik verrast zijn. Nu niet meer. De Staatsveiligheid waarschuwt mij bijna elke maand voor dergelijke gevaren. Het is tijd dat Vlaams Belang met antwoorden komt. (windt zich op) Wiens belang dient zij? Het Chinees belang? Het Russisch? Of wat is het? Hun blinde obsessie om dit land kapot te maken, maakt van hen de ideale bondgenoot van Poetin. Ik begin te begrijpen waarom zij de Russische invasie amper wilden veroordelen.”

Uw regeerakkoord bevatte een ambitieus luik politieke vernieuwing. Kan u stellen dat het land politiek vernieuwd is in vergelijking met vier jaar geleden?

“Op vlak van wetten en instellingen niet, neen. Maar politiek is mensenwerk. Dat is de grootste les die ik geleerd heb. Als je aan tafel mensen hebt die niet willen samenwerken, dan krijg je niets voor elkaar. Geen enkele staatshervorming kan daar iets aan veranderen. De grootste politieke vernieuwing ligt in handen van de kiezer. Kies je voor politici die willen samenwerken of voor politici die de boel willen blokkeren? Wil je te grabbel gooien wat we hier hebben? Als je straks stemt voor Vlaams Belang, dan weet je wat je gaat krijgen. (benadrukt) Trouwens: dat extreemrechts klaagt dat niemand met hen wil samenwerken, is de wereld op zijn kop. Zou jij samenwerken met iemand die jou uitscheldt voor onnozelaar en zakkenvuller?”

In het regeerakkoord staat dat u de regeringsvorming vlotter wou maken. Dat is niet gebeurd. Zal u zich dat binnen enkele maanden niet beklagen?

“(geprikkeld) Je kan daar nu vragen over blijven stellen, ik zeg toch dat dat luik niet uitgevoerd is. Ik kan gerust toegeven dat we niet alles gerealiseerd hebben. Door de opeenvolgende crisissen lagen onze prioriteiten elders. De oorlog was niet te voorzien.”

Wordt u nooit badend in het zweet wakker dat u de laatste premier van dit land bent?

“Maar neen, gij. (lacht) Die kans is onbestaande. Vraag eens aan de burgers of we dit land moeten splitsen. Misschien zal één op tien zeggen van wel. De anderen willen vooral dat het land beter werkt. En daar hebben ze gelijk in. Ik geloof in de meerwaarde van België, maar het kan nog beter dan vandaag.”

Uw partij doet het niet goed in de peilingen. Om in de sfeer van Pasen te blijven: gelooft u nog in een verrijzenis tegen 9 juni?

“Die link ga ik niet maken. (glimlacht) Kijk: wij kunnen met een goed rapport naar de kiezer stappen en we hebben een toekomstplan op tafel gelegd. Meer kan je als partij niet doen. Nu is het aan de kiezer. De peilingen zijn niet wat ze moeten zijn, maar als je de Belgen vraagt wie ze willen als premier, dan sta ik wel bovenaan.”

U blijft overeind. Dat moet deugd doen na alle kritiek?

“Je doet niet aan politiek voor de bloemen, maar ja, natuurlijk doet dat deugd. Maar wie wil dat ik nog een rol speel, moet voor mijn partij stemmen.”

Was u nu de dweil van de Wetstraat, zoals u ooit zelf had voorspeld?

“Maar neen. Ik kan me ook vergissen, hè. (lacht) Ik heb een lange lijst met realisaties waarop ik als liberaal regeringsleider echt fier kan zijn. Ik heb de rol gespeeld die ik wou. Dat wij maar de zevende grootste partij waren, heeft nooit meegespeeld.”

“Er zijn buitenlandse collega’s die elke druppel alcohol afzweren omwille van hun ambt. Dat vind ik niet nodig. Ik drink graag een pint”

U wou ook de groenste regering ooit zijn. Hoe rijmt u dat met uw verzet tegen de Europese natuurherstelwet?

“Interessante vraag. (wikt zijn woorden) De natuurherstelwet klinkt misschien goed, maar het is een slechte wet. Het zal méér onzekerheid creëren. Zullen mensen nog kunnen bouwen en ondernemen? Wat gaat u zeggen als u straks niet meer kan bouwen op uw bouwgrond?”

Daar gaat de wet niet over. De wet gaat over herstel en bescherming van bestaande natuur.

“(onverstoord) Maar het kan tot gevolg hebben dat je nauwelijks nog kan bouwen en dat grond die vandaag voor landbouw gebruikt wordt, afgenomen wordt. Daar ben ik het niet mee eens.”

Uw partijgenoot Guy Verhofstadt heeft de wet wel goedgekeurd.

“Dat mag hij doen. Onze Europese lijsttrekker Hilde Vautmans heeft tegen gestemd. Ik ben niet tegen een wet die onze natuur beschermt, integendeel. Ik ben wel tegen slechte wetgeving. Wij gaan ons daarom als land onthouden. We zijn trouwens lang niet het enige land dat bezwaren heeft. Dit moet opnieuw naar de tekentafel. Laat ons in de volgende legislatuur eens goed uitzoeken hoe we dit moeten aanpakken.”

Zegt u dat niet gewoon om de boeren te paaien?

“(windt zich op) Neen. Eén jaar geleden zei ik al dat we beter op de pauzeknop zouden duwen en toen waren er nog geen boerenprotesten. Ik heb trouwens van niemand lessen te krijgen als het gaat over natuurbescherming. De streek waar ik woon, is een toonvoorbeeld van hoe landbouw, industrie en natuur kunnen samengaan. Wij wonen en werken middenin de natuur. Laat dat toch zo.”

Laatste vraag: wie wint de Ronde van Vlaanderen?

“(blaast) Er zijn deze week veel kanshebbers afgevallen. Er zou wel eens een verrassende naam kunnen opduiken. (denkt na) Ik ga voor Tim Wellens. Iedereen zal kijken naar Van der Poel. Wellens kan daarvan profiteren.”