Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten trekt ten strijde tegen de betutteling: “Veel politici lijken wel pastoors”

Er komt een stevig essay aan. Er komt een vrijheidscongres volgend jaar. En er is dit interview. Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten (41) neemt de handschoen op tegen de betutteling, de bemoeizucht van de overheid. Alcohol aan banden leggen, de open haard verbieden, de danstaks, donderdag date-dag, thema’s ten over waar ze zich de voorbije weken aan ergerde.

Vorige week trok Gwendolyn Rutten een eerste keer van leer, op sociale media. Tegen ‘de drang van sommigen om te regelen, te betuttelen, te verbieden’. Ze gruwelt ervan, schreef ze. “Dat kwam recht uit het hart”, vertelt Rutten vandaag. “We komen langzaam in een samenleving terecht waar alles opgelegd wordt, en mensen geen vrijheid meer hebben. Neem nu die kritiek op de open haard. Ik deel de bezorgdheid over de luchtkwaliteit, maar moet je altijd alles verbieden? Of het handenvrij bellen. Hebben de mensen die dat bekritiseren, al eens twee kinderen op hun achterbank gehad? Ook gevaarlijk, hoor. Mag dat dan ook niet meer? (op dreef) Je zou soms denken dat het leven niet meer plezant mag zijn. Aan Brusselse cafés wordt er zelfs een danstaks opgelegd. Ik ben die drang om mensen te betuttelen, of een schuldgevoel aan te praten, echt beu. Het alcoholdebat is ook zoiets. Iedereen weet dat overdaad schaadt. En dat er een beperkt probleem is. Maar moet je dan alle mensen alcohol ontzeggen?”

Ik ben die drang om mensen te betuttelen echt beu.

Het is wel uw minister Maggie De Block die een plan op tafel legt om alcohol in te dijken.

Om misbruik tegen te gaan. Als tien procent verslaafd is, dan moet je daar iets aan doen. Maar de slinger mag niet doorslaan. CD&V wil ook het aanbod beperken (bijvoorbeeld in tankstations, red), maar zal het probleem dan opgelost zijn? Neen. Als je hun redenering doortrekt, zou er in ons land geen drugprobleem mogen zijn, want drugs zijn verboden. In Noorwegen heeft de overheid een monopolie op alcoholverkoop. Wel, het drinken is er problematischer dan in ons land.

Wie dagelijks een à twee glazen wijn of bier drinkt, zit volgens de nieuwe drempel van het Vlaams expertisecentrum met een probleem. Wat denkt u daarvan?

(zucht) Zoiets maakt mensen nodeloos bang. Ik wil het probleem van verslaving absoluut niet minimaliseren. Maar geef niet alle burgers die ‘s avonds een glas wijn drinken, een schuldgevoel. Wijn of bier is geen vergif, hè. Laten we daar alstublieft mee ophouden.

Gaat de regering iets doen met die aanbevelingen?

Geen haar op mijn hoofd dat eraan denkt hierrond wetten te maken.

Zit u boven de drempel?

De ene week wel, de andere week niet. Ik vrees wel dat ik tijdens de eindejaarsperiode de norm ruimschoots zal overschrijden. Dan zit ik met een probleem, zeker? (lacht) Je kan hier eens mee lachen, maar ik hoor wel dat mensen nu aan het tellen gaan, en zich afvragen of ze effectief een probleem hebben. Dat kan toch de bedoeling niet zijn?

Wel ironisch dat debat, net nu Unesco de Belgische biercultuur als werelderfgoed erkent.

Schitterend vind ik dat. Die mensen van Unesco hebben veel gezond verstand.

Veel mensen zien in de snelheidsbeperking tot 70 km/u op de gewestwegen ook een vrijheidsbeperking.

Dat is dubbel. Wij hebben dit niet met volle goesting goedgekeurd, dat geef ik toe. Als je eerlijk bent, moet je toegeven dat het vaak moeilijk is je aan die norm te houden. Het zal nu zaak zijn om onze infrastructuur zo aan te passen dat 70 km/u wel als normaal aanvoelt. Anderzijds: Vlaanderen doet het niet goed op vlak van aantal verkeersslachtoffers. Ik sta volledig achter de ambitie om daar iets aan te doen. En snelheid is nu eenmaal een belangrijk aspect daarin.

Nog eentje. Vlaams minister Jo Vandeurzen (CD&V) investeert in een campagne om van donderdag date-dag te maken. Wat vindt u daarvan?

(lacht) Dat Jo Vandeurzen uit mijn slaapkamer moet blijven. Letterlijk en figuurlijk.

Donderdag Date-dag? Jo Vandeurzen moet uit mijn slaapkamer blijven. Letterlijk en figuurlijk.

Is dat de mensen niet voor onnozelaars nemen?

Ik ga ervan uit dat hij goede bedoelingen heeft. Maar toen ik die campagne hoorde, dacht ik ook: wie verzint nu zoiets? De overheid hoeft zich niet te moeien met het liefdesleven van de mensen. Je kan je afvragen of ons belastinggeld niet beter besteed kan worden. We moeten echt eens het debat aangaan wat onze prioriteiten als overheid zijn. Ik ben een essay aan het schrijven en eind volgend jaar gaan we een groot vrijheidscongres organiseren. Dat wordt de insteek.

Uw partij zit wel mee in de regeringen die deze maatregelen nemen. U zou ook nu al neen kunnen zeggen.

Dat doen we ook. Bart Tommelein zegt ja tegen het stimuleren van zonnepanelen en elektrische wagens, maar neen tegen het verplichten daarvan. En dat werkt. Dát is onze manier. Maar niet alles passeert de regeringstafel, hè. Van die date-campagne schrok ik ook. Weet je, veel politici, ook al menen ze het goed, lijken wel de pastoors van vroeger. Nu we eindelijk het juk van de kerk afgeworpen hebben, gaan zij eens zeggen wat mag en niet mag. Let op: dat betekent niet dat wij alles zouden toelaten, want dat is dan de karikatuur die van ons gemaakt wordt. Ik deel vaak de doelstellingen, inzake verkeersveiligheid en klimaat bijvoorbeeld, maar ik huiver ervan altijd met dat vingertje te zwaaien. Wij geloven dat vrije mensen ook goede beslissingen nemen. Dat is wat liberalen onderscheidt van anderen. Je kan dit ook doortrekken naar de fiscaliteit. Waarom geven we mensen niet meer loon in plaats van eco- en maaltijdcheques? Sommigen willen nu ook mobiliteitscheques invoeren. (zucht) Laat mensen zelf bepalen wat ze met hun geld doen. Helaas blijkt het niet zo eenvoudig bestaande systemen af te bouwen.

Federaal gaat het debat al maanden over belastingen. N-VA wil een verlaging van de vennootschapsbelasting, CD&V ook, maar dan gekoppeld aan een meerwaardebelasting. Waar staat uw partij?

Wij staan voor minder belastingen. (lacht) Het lijkt soms wel alsof het antwoord op elk probleem meer belastingen is. Dat geloof ik niet. Als die redenering zou kloppen, dan zouden we vandaag geen problemen mogen hebben, want de belastingdruk is nergens zo hoog als hier. Ik vind wel dat we van multinationals een faire bijdrage moeten vragen. Als we dat doen, kan de vennootschapsbelasting omlaag voor kleine en middelgrote ondernemingen.

Kan een meerwaardebelasting voor u?

Wat CD&V voorstelt, komt er niet. Dat is, met alle respect, een slecht voorstel. De intentie kan misschien mooi zijn, maar het resultaat zal zijn dat iedereen meer bijdraagt.

De meerwaarde-belasting die CD&V voorstelt, komt er niet. Dat is een slecht voorstel.

Twee jaar geleden zei u ook dat er geen nieuwe belastingen zouden komen. Niet veel later was de speculatietaks, die een flop zou worden, een feit.

Ja, maar de totale belastingdruk is wel gedaald. Die taks werd gevraagd om beursspeculatie de eerste zes maanden tegen te gaan, en dat is gelukt. Dat heeft dan logischerwijze tot gevolg dat de inkomsten voor de staat minder zijn. Dat mag toch niet verbazen? Fiscaliteit stuurt het gedrag van mensen.

Volgens de vorige premier Elio Di Rupo (PS) is dit een chaotische regering van amateurs. Hij verwijst naar het gekibbel en de manier van beslissingen nemen. Volgt u hem?

Neen. Ik voel me beter bij deze regering. Voor mij staan resultaten voorop, en de regering-Michel boekt betere resultaten. Er kwamen de voorbije twee jaar al 100.000 jobs bij, terwijl dat er bij de vorige regering slechts 12.000 waren. Het netto-inkomen stijgt, de loonkosten dalen, net als de totale belastingdruk. Dat zijn goede resultaten. Dat er veel ruzie gemaakt wordt, is wat anders. De persoonlijke aanvallen vind ik erover. Daar doen we niet aan mee. Maar het belangrijkste is dat dat niet leidt tot stilstand.

Vlaams Belang heeft na de overwinning van Donald Trump de wind in de zeilen. Moet het cordon overeind blijven?

(blaast) Ik heb geen cordon nodig om te weten dat mijn partij nergens en nooit zal samenwerken met Vlaams Belang. En dat hangt niet af van de persoon Filip Dewinter. Vlaams Belang maakt een onderscheid tussen mensen. Dat is een fascistische partij, en ik zal nooit samenwerken met fascisten, punt aan de lijn. Hetzelfde geldt voor de communistische PVDA. Ook met hen zal ik nooit samenwerken, want ook zij hebben extreme idealen die in het verleden tot grote gruwelijkheden geleid hebben. We gaan toch niet in dezelfde val lopen? Maar dat wil niet zeggen dat de mensen die voor die partijen stemmen zomaar weggezet moeten worden. Je moet hun bezorgdheden, bijvoorbeeld over migratie, ernstig nemen. Ik besef heel goed dat multiculturaliteit niet altijd geweldig is. Dat vraagt inspanningen en verdraagzaamheid. Van twee kanten.

(foto Dieter Telemans)